Dubayda fırtınanın səbəbi təbii fəlakət deyil?

Körfəz bölgəsinin hissələri adətən quru qum və kondisionerli şəhərlərlə əlaqələndirilir, lakin bu ərazi son vaxtlar şiddətli yağışlara məruz qalır. 

Xəbər verdiyimiz kimi,  aprelin 16-da Dubaya cəmi bir gün ərzində il yarımlıq normadan çox yağış yağıb. Nəticədə şəhəri su, panika və xaos bürüyüb.

Bölgə üçün qeyri-adi olan bu cür hava şəraitinin təbii səbəblərdən deyil, buludların səpilməsi nəticəsində yarandığına dair sui-qəsd nəzəriyyələrinə səbəb olub. 

Sfera.az bildirir ki, sui-qəsd nəzəriyyəçiləri Dubay qasırğasını bulud səpilməsi ilə əlaqələndirirlər.

İllərdir alimlər Yerin qlobal istiləşməsini yavaşlatmaq üçün yollar axtarırlar. Günəş radiasiyasının bir hissəsini kosmosa geri qaytaracaq buludlara aerozolların vurulmasını nəzərdə tutan geomühəndislik layihəsi isə müzakirə olunan ən optimal variantlardan biridir.

Bulud səpmə prosesi gümüş yodid kimi kiçik hissəciklərin səmaya səpilməsini nəzərdə tutur. Nəticədə, su damcılarının ətrafında birləşdiyi “nüvələr" yaranır. Bu üsul buz kristallarının əmələ gəlməsinə kömək edir, yəni yağış və qar şəklində yağıntı ehtimalını artırır.

BƏƏ Milli Meteorologiya Mərkəzinin (NCM) ölkənin su problemlərini həll etmək üçün tez-tez bulud səpmə üsulları ilə təcrübələr apardığı bilinir. Ancaq, bulud müşahidəsinin bir neçə gün əvvəl Dubayda yağan yağışlarla əlaqəsi olduğuna dair heç bir sübut yoxdur. Bütün sui-qəsd nəzəriyyələrinə baxmayaraq, meteoroloqlar Dubaydakı fırtınanın təbii hava şəraiti ilə əlaqəli olduğuna inanırlar.

Ridinq Universitetinin meteoroloq professoru Maarten Ambaumun fikrincə, Dubayda baş verən fırtına çox güman ki, mezomiqyaslı konvektiv sistemin nəticəsidir. Sadə dillə desək, şəhərin leysanları atmosferə rütubətin qalxması nəticəsində yaranan kütləvi ildırım buludlarının yaratdığı orta ölçülü tufanların bir hissəsidir. Meteoroloq qeyd edir ki, bu cür sistemlər güclü yağışa səbəb ola bilər və geniş ərazidə bir-birinin ardınca tufanlar əsdikdə, bu, güclü leysanlara səbəb ola bilər. Bu, Dubay hava limanında baş verən yerüstü suların daşması ilə nəticələnə bilər.

Professor Ambaum onu ​​da bildirib ki, bu gün dünyada belə bir gücün yağıntı yarada biləcək texnologiyası yoxdur. Həm də, mütəxəssislər son vaxtlar bu ərazidə heç bir bulud səpmə əməliyyatının aparılmadığını bildirirlər. Qeyd edək ki, BƏƏ Milli Meteorologiya Mərkəzi Dubay fırtınasından əvvəl bulud səpilməsinin olmadığını da təsdiqləyib.

BƏƏ Milli Meteorologiya Mərkəzi həmçinin bildirib ki, bulud səpilməsinin öyrənilməsinə və istifadəsinə ciddi yanaşır və ekstremal hava şəraitində belə təcrübələr keçirmir. Bundan əlavə, bulud səpilməsi mahiyyət etibarilə yalnız ilk yağış damcısı düşməzdən əvvəl, yəni ilkin mərhələlərdə buludlarda işləyə bilər. Əgər fırtına artıq sürətlə davam edirsə, bulud səpməyin mənası yoxdur.

Təəssüf ki, bulud səpilməsi son vaxtlar tez-tez sui-qəsd nəzəriyyələrinin mövzusuna çevrilir. Məsələn, 2024-cü ilin fevralında Kaliforniyada iki böyük fırtına zamanı da bulud səpilməsi səbəb göstərilirdi. Lakin yerli rəsmilər bu iddianı təkzib ediblər.

Xanım

Sfera.az