Neftin qiymətində ciddi eniş: Azərbaycan iqtisadiyyatına təsiri necə olacaq?
Son dövrlərdə dünya bazarında neftin qiymətində baş verən sürətli eniş, xüsusilə neftdən asılı iqtisadiyyatlara mənfi təsir göstərməkdədir. Belə ki, "Brent" markalı neftin qiyməti dünən 61 dollar təşkil edib. Bu rəqəm bir həftə əvvəl 66 dollar, bir ay əvvəl 74 dollar, bir il əvvəl isə 83 dollar idi. Son bir ildə qiymətlərdə 30 faiz, son bir ayda isə 19 faiz azalma müşahidə olunub.
Mövzu ilə bağlı Sfera.az-a açıqlama verən iqtisadçı ekspert Asif İbrahimov bildirib ki, bu enişin əsas səbəbi beynəlxalq siyasi və iqtisadi gərginliklərlə bağlıdır:
“Ümumiyyətlə bunun səbəbi ABŞ tərəfindən başlanan ticarət müharibəsidir. Mart ayında Tramp tərəfindən verilən bəyanatlar və aprelin 2-də imzalanan sərəncamlar dünya ticarət savaşını daha da dərinləşdirdi. Bundan əlavə, OPEC+ ölkələri hasilatın artırılması ilə bağlı qərar verdilər. Bu isə təklifin tələbdən artıq olacağına dair gözləntiləri artırdı və nəticədə qiymətlər aşağı düşdü”.
Ekspert Azərbaycanın dövlət büdcəsi üçün yaranan risklərə də toxunub:
“Azərbaycan iqtisadiyyatı neft gəlirləri üzərində qurulub. 2025-ci ilin büdcə proqnozlarında üç ssenari hazırlanmışdı: optimist – 80 dollar və yuxarı, baza – 70-80 dollar, və pessimist – 60 dollar və aşağı. Hazırkı vəziyyət göstərir ki, artıq biz pessimist ssenariyə daxil olmuşuq. Neftin qiymətinin 20 dollara qədər enməsi büdcəyə ildə 1 milyard dollardan artıq zərər vura bilər”.
Asif İbrahimov əlavə edib ki, bu vəziyyət valyuta axınına da təsir göstərir:
“Ölkəyə daxil olan valyutanın həcmi azalır. Bu da aylıq olaraq büdcədə 250-350 milyon dollar civarında azalmaya səbəb ola bilər. Lakin manatın məzənnəsi ilə bağlı əsas qərarlar Mərkəzi Bank tərəfindən verildiyi üçün bu istiqamətdə sabitlik qorunmağa çalışılır”.
Ekspert hesab edir ki, mövcud vəziyyətdə hökumət qeyri-neft sektoruna investisiyaları artırmalı, iqtisadi diversifikasiyanı sürətləndirməlidir.
Bəsti Rəfizadə
Sfera.az
