Demokratiyanın əsas prinsiplərindən biri də mətbuat və söz azadlığıdır.  Azərbaycan da söz azadlığının qorunduğu, mətbuat azadlığı prinsiplərinə hörmətlə yanaşılan ölkələrdəndir.

Bu gün müasir Azərbaycan reallığına nəzər saldıqda ölkədə çoxsaylı mətbuat orqanlarının müxtəlif yönlü informasiyaları və məlumatları təqdim etdiyini görmək mümkündür.

Məlum olduğu kimi, “Əkinçi” qəzeti ilə əsası qoyulan Azərbaycan milli mətbuatı ötən müddət ərzində mühüm inkişaf yolu keçib. Belə ki, Azərbaycan milli mətbuatı 1918-ci ildə dinamik inkişaf üçün şans qazanıb. Həmin dövrdə ziyalıların müstəqil mətbuatın, söz, fikir azadlığının inkişafına göstərdiyi xidmətlər gələcək illərdə bu sahədə yaranan peşəkarlığın, rəngarəngliyin əsasını qoyub.

Bu gün təsis etdiyi “Əkinçi” qəzeti ilə cəmiyyətimizdə maarifçilik meyilləri geniş vüsət alan və milli özünüdərkin yeni mərhələsini başladan görkəmli maarifçi və mətbuat xadimi, mətbuatımızın banisi Həsən bəy Zərdabini anadan olmasının 182-ci ildönümüdür.

Görkəmli jurnаlist, аlim, pеdаqоq, mааrifçi-dеmоkrаt Həsən bəy Zərdаbinin аdı хаlqımızın mааriflənməsi, mənəvi dirçəlişi və fikir təkаmülü ilə sıх bаğlıdır.
Həsən Bəy Zərdabinin nəşr etdirdiyi Əkinçi qəzeti ХIХ əsrin ikinci yаrısındа Аzərbаycаndа cəhаlətə, аvаmlığа, nаdаnlığа qаrşı mübаrizədə, хаlqın mааrifə, mədəniyyətə çаtmаsındа, mааrifçilik idеyаlаrının yаyılmаsı və mütərəqqi ziyаlılаrın yеtişməsində mühüm rоl оynаyıb.
Tarixi qələbəmizlə yekunlaşan Vətən müharibəsinin başa çatmasından qısa müddət sonra Azərbaycan Respublikasının Prezidenti tərəfindən “Azərbaycan Respublikasında media sahəsində islahatların dərinləşdirilməsi haqqında” Fərmanın imzalanması, Medianın İnkişafı Agentliyinin yaradılması və “Media haqqında” qanun layihəsinin hazırlanması barədə tapşırığın verilməsi ölkəmizdə mediaya və mətbuat sahəsində çalışan insanlara olan inam və etimadın bariz göstəricisidir.

Bu gün media təkcə çap mətbuatı deyil, çox geniş şəbəkəyə malik olan elektron informasiya sahəsidir, hətta internet televiziyasıdır. 
Azad mətbuat sərbəst diskussiya mühiti yaradaraq tənqidi təfəkkürün formalaşmasından tutmuş, ana dilinin inkişafına qədər, bir çox istiqamət üzrə xalqa görünən və görünməyən faydalar verir. 

M.Ə.Rəsulzadə mətbuatın rolunu belə təsvir edib: “Mətbuat xalqın təmsilçiliyini öhdəsinə götürən, onun baxışlarını ifadə edib yayan ictimai nəzarətçidir. Hökuməti nalayiq işlərdən çəkindirən, onun fəaliyyətini bir an belə gözdən qoymayan, əsaslı tənqidə rəvac verən, nöqsanları açıb göstərən mətbuatdır. Mətbuat o zaman vəzifəsini lazımınca yerinə yetirə bilər ki, öz işində azad olsun. Ümumi inkişaf və yüksəlişin qarşısını almaq baxımından mətbuat azadlığının qarşısını almaqdan zərərli heç nə yoxdur. Mətbuat azadlığına təzyiq göstərməyin nəticələri çox üzücüdür. Mətbuat azadlığı insan azadlığının əsas sütunudur, çünki o, ağlın və təfəkkürün əsas qüvvəsidir. Mətbuata təzyiq göstərmək və ya onu aradan qaldırmaqla ağlın qüvvəsini aradan qaldırmağın fərqi yoxdur. Buradan belə nəticə çıxır ki, mətbuat azadlığına əl qaldırmaq insan azadlığına təcavüz etməkdir. O millət, o məmləkət azad və xoşbəxtdir ki, onun mətbuatı azad və xoşbəxtdir...” 

Fikir, söz və məlumat azadlığının, plüralizmin inkişaf etdirilməsi Prezident İlham Əliyevin daim diqqətindədir. Ulu Öndər Heydər Əliyevin ölkəmizdə başlatdığı həqiqi söz və mətbuat azadlığının bərqərar olması prosesi onun siyasi varisi İlham Əliyev tərəfindən də uğurla davam etdirilir. Dövlət başçısı bu postda fəaliyyətə başladığı ilk gündən mətbuatın inkişafının dövlət siyasətinin başlıca prioritetləri kimi elan edib və fəaliyyətində bu nüansa xüsusi diqqət ayırıb. Azərbaycan Milli Mətbuatının yaradılmasının 130 və 135 illik yubileyləri münasibətilə ölkənin onlarla jurnalistlərini ali dövlət mükafatları ilə təltif edib, kütləvi informasiya vasitələrinə maddi yardımlar edib. Bütün bu reallıqlar bir daha sübut edir ki, ölkədə azad mətbuat mövcuddur və onun mövcudluğunun qarşısını heç bir qüvvə ala bilməz.

Ülkər Abdurahmanlı

Mövzu: Fikir, söz və məlumat azadlığının, plüralizmin inkişaf etdirilməsi

Qeyd: Məqalə Medianın İnkişafı Agentliyinin maliyyə dəstəyi ilə hazırlanıb.