Türkiyə Pakistanı müdafiə etdi - Münaqişə bitəcəkmi?

Türkiyənin Xarici İşlər Naziri Hakan Fidan Pakistanın Baş nazirinin müavini və Xarici İşlər Naziri Məhəmməd İshaq Dar ilə telefon danışığı aparıb. Danışıq zamanı Hakan Fidan Hindistanın Pakistan ərazisinə qarşı həyata keçirdiyi əsassız hərbi təcavüzə münasibət bildirib və Türkiyənin bu məsələdə Pakistanla tam həmrəy olduğunu vurğulayıb.

Türkiyənin bu mövqeyi İƏT-də və beynəlxalq forum təşkilatlarında nəyə səbəb ola bilər?

Sözügedən məsələ ilə bağlı Sfera.az-a açıqlama verən politoloq Natiq Miri Pakistanın bu məsələdə haqlı mövqedə dayandığını bildirib.

Onun sözlərinə görə, çünki indiki qarışıq və təhlükəli beynəlxalq vəziyyətdə Pakistanın Hindistanla münasibətləri gərginləşdirərək orada terror aktı törətməyə ehtiyacı yoxdur:

“Xüsusilə də 26 günahsız turistin qətlə yetirildiyi belə bir hadisənin arxasında Pakistanın dayanması məntiqsiz görünür. Belə bir həssas hadisə ciddi araşdırma tələb edir. Pakistan rəsmiləri də bu yanaşmanı əsas tutaraq beynəlxalq təşkilatlara müraciət etmiş və məsələ ilə bağlı obyektiv araşdırma aparılmasını tələb etmişlər. Onlar Hindistan və digər dövlətlərin iştirakı ilə beynəlxalq komissiyanın yaradılmasını, bu terror hadisəsinin kim tərəfindən törədildiyinin müəyyənləşdirilməsini istəyiblər”.

Politoloq bu gün zorakılıq törədən təşkilatların böyük maliyyə imkanları və texniki vasitələrlə istənilən yerdə terror aktı edə biləcəyini və bəzi hallarda məsuliyyəti öz üzərlərinə götürə biləcəyindən bəhs edib:

“Amma bu konkret hadisədə heç bir təşkilat məsuliyyəti boynuna almamışdır. Bu isə göstərir ki, burada regional və ya qlobal güclərin maraqlarını əks etdirən geosiyasi təxribat ehtimalı güclüdür. Belə bir şəraitdə Pakistanın üç şəhərinin Hindistan tərəfindən raket atəşinə tutulması, təbii ki, qəbuledilməzdir”. 

N. Miri Türkiyənin Pakistanın strateji müttəfiqi olaraq haqlı mövqeyini müdafiə etdiyini və həmrəylik nümayiş etdiyini qeyd edib. Analitik vurğulayıb ki, bu addım önəmlidir və Azərbaycan da bu məsələdə bənzər mövqe sərgiləyir:

“Azərbaycanın Xarici İşlər Nazirliyi də bu hadisəyə dair açıqlama ilə çıxış edib. Çünki məlum olduğu kimi, Hindistan daim Azərbaycanın ərazi bütövlüyünə qarşı çıxan Ermənistanı dəstəkləyir, ona silah satmaqda və hərbi gücünü artırmaqda davam edir. Bu səbəbdən məsələ təkcə Türkiyə və Azərbaycanla məhdudlaşmamalı, əgər dünya nüvə müharibəsi təhlükəsindən qorunmaq istəyirsə, İslam Əməkdaşlıq Təşkilatı da prosesə müdaxilə etməli və rəsmi mövqe bildirməli, eyni zamanda  Pakistanın yanında yer almalı və ona dəstəyini ifadə etməlidir. Çünki qarşı tərəfdə güclü siyasi və diplomatik təzyiq görmədikcə, bu təxribatları törədən qlobal güclər prosesi dayandırmaq əvəzinə daha da dərinləşdirməyə çalışacaqlar”.

Ekspertin fikrincə artıq vəziyyət sadə sərhəd insidenti səviyyəsini keçib:

“Qırıcı təyyarələrin və raket sistemlərinin işə salındığı açıq qarşıdurma mərhələsinə keçilmişdir. Əgər bu proses nəzarətsiz davam edərsə, vəziyyətin nüvə silahlarının istifadəsi səviyyəsinə qədər inkişaf edəcəyi real təhlükə kimi ortadadır. Bu isə yalnız Hindistan və Pakistan arasında deyil, bütün dünya üçün fəlakətli nəticələrə səbəb ola biləcək bir müharibədir. Məhz buna görə də İslam dünyası bu məsələdə qəti mövqe sərgiləməli, Pakistanla həmrəyliyini açıq şəkildə nümayiş etdirməlidir. Bu həm də ABŞ və onun dəstəklədiyi bəzi dövlətlərə qarşı ciddi bir mesaj olacaq. Çünki bu gün qlobal qarşıdurmaların mənfi nəticələrini ən çox hiss edən dövlətlərdən biri də məhz Pakistandır”.

Müsahibimiz hazırda Pakistanla Hindistan arasında açıq toqquşmaya zəmin yaradacaq real əsasların olmadığını bildirib. Politoloq qeyd edib ki, lakin bəzi qüvvələr o cümlədən ABŞ öz cinayətlərindən diqqəti yayındırmaq və dünyanın diqqətini başqa istiqamətlərə yönəltmək məqsədilə belə terror hadisələrini planlaşdırır və regionu böyük bir müharibəyə sürükləməyə çalışır:

“Bu məsələnin beynəlxalq səviyyədə müzakirəyə çıxarılması baxımından İslam Əməkdaşlıq Təşkilatı və D-8 kimi müsəlman dövlətlərinin birliyini təmsil edən qurumların təşəbbüs göstərməsi olduqca önəmlidir”. 

N.Miri bu istiqamətdə təşəbbüskar rolunu qardaş Türkiyə və ya Azərbaycan öz üzərinə götürə biləcəyini diqtə edib:

“Məsələ gündəmə gətirilərək təcili olaraq bu qurumların iclaslarında müzakirə edilə və Pakistanı dəstəkləyən konkret siyasi sənədlər, o cümlədən bəyanatlar qəbul oluna bilər.

Bu cür diplomatik addımların atılması hazırkı mürəkkəb və təhlükəli vəziyyətdə son dərəcə vacibdir. Çünki bu, həm Pakistan üçün siyasi və mənəvi dəstək, həm də onun arxasında dayanan qüvvələr üçün çəkindirici bir mesaj olacaq. Eyni zamanda Hindistan da anlamalıdır ki, əgər bölgədə genişmiqyaslı müharibə baş verərsə, onun qarşısında təkcə Pakistan yox, bütövlükdə müsəlman dünyası dayanacaq. Bu isə regional sabitliyi qorumaq baxımından mühüm mesajdır”.

Fidan Hacızadə
Sfera.az