Müharibələr insanların məhv olmaq təhlükəsinə qarşı ən çox cəmləşdiyi və ən çox təşkilatlandığı dövrlərdir. Yaşamaq, qida və yanacaq saxlamaq kimi bir çox sahədə yüksək səviyyəli işlərin görüldüyü bu dövrlərdə icad edilən və daha sonra həyatımıza daxil olan bir çox ixtiralar var.


Sfera.az müharibə sayəsində həyatımıza girən ixtiralardan bəzilərini təqdim edir.


1. Qadın bezləri


Kimberli Klark adlı Amerika şirkətinin sahibi və kimyaçı Ernst Mahler Birinci Dünya Müharibəsindən əvvəl pambıqdan dəfələrlə daha çox maye çəkici olan sellüloz maddə hazırlayır. Bundan dərhal sonra başlayan müharibə zamanı o, bu materialdan hazırlanmış yastıqları cərrahi məqsədlər üçün istifadə edilmək üçün Amerika Ordusuna və Qırmızı Xaç Cəmiyyətinə satır. Bununla belə, Qırmızı Xaçda çalışan tibb bacıları bu yeni ixtiradan şəxsi gigiyena üçün istifadə etməyə başlayırlar.
 

Müharibədən sonra Mahler ordudan və Qırmızı Xaçdan qalan bezləri alır və bu dəfə onları yeni istifadə ilə bazara çıxarır.


2. Fanta


Təbii ki, Fanta ixtira deyil, brenddir. Bununla belə, mövcudluğunu İkinci Dünya Müharibəsinə borcludur. Əslində, marka nasistlərlə yaxşı münasibət qurub və hətta Berlin Olimpiadasının sponsoru olub.

Ancaq müharibə başlayanda vəziyyət dəyişib. “Coca Cola” Almaniyadakı nümayəndəsinə lazımi materialları göndərməməyə başlayıb. “Coca Cola”nın Almaniyadakı baş ofisi yeni brend istehsal edərək bu problemin öhdəsindən gəldi: Fanta.

Bu dövrdə “Coca Cola” “Fanta”nın buraxılmasından xəbərsiz idi. Müharibədən sonra Fanta, “Coca Cola”nın portağallar, naringilər və s. kimi meyvələrlə hazırlanan qazlı içkilər qrupunun adı oldu.


3. Yaz vaxtı


Mövsümi dəyişikliklərlə ölkəmizdə və bir çox başqa ölkələrdə daha çox gün işığından yararlanmaq üçün saatlar irəli və geri çəkilir. Bu hərəkətin məqsədi insanlara gündəlik işləri yerinə yetirmək üçün əlavə vaxt verməklə işığa ehtiyacı və buna görə də işıqlandırma xərclərini azaltmaqdır.

Amerikalı ixtiraçı və siyasətçi Benjamin Franklin oxşar təkliflə çıxış edən ilk şəxs olub. Franklin Paris qəzeti üçün yazdığı məqalədə parislilərin şam xərclərini azaltmaq üçün bir saat əvvəl oyanmasını təklif edir. Sonra Corc Vernon Hudson adlı Yeni Zelandiyalı alim bugünkü günəş saatı praktikasının əsasını qoyacaq bir məqalə dərc edir. O, yanvar və mart aylarında vaxtın iki saat dəyişməsini təklif edib.

Buna nail olan ilk ölkə Birinci Dünya Müharibəsi zamanı Almaniya olub. Tətbiqin məqsədi işıq üçün istifadə olunan yanacağa qənaət etmək idi. Bundan dərhal sonra bu təcrübə İngiltərə və ABŞ-da başlayıb.


4. GPS


Bu gün avtomobillərdə və smartfonlarda daha çox rastlaşdığımız GPS cihazlarının arxasında dayanan GPS texnologiyası, öncə Amerika Ordusu, sonra isə SSRİ tərəfindən proqnozlaşdırıla bilən səbəblərdən intensiv şəkildə istifadə edilmişdir.


5. Qan bankı

Qanköçürmə üsulu Birinci Dünya Müharibəsindən əvvəl icad edilmişdir. Lakin alınan qan dərhal xəstəyə köçürülüb və onu saxlamaq mümkün olmayıb. Ona görə də qan donoru tez tapılmasa, xəstə qan itkisindən ölə bilərdi. 1917-ci ildə Osvald Robertson adlı bir həkim natrium sitratdan istifadə edərək donordan qanı 28 gün saxlamağı bacarıb. Beləliklə, o, dünyada ilk qan bankını yaradıb.


6. Kompüter

Kompüterin tarixi 19-cu əsrin sonlarından başlayır. Bununla belə, müasir kompüter konsepsiyasının bugünkü halına gəlməsi, Almanların məşhur Enigma maşınından gələn şifrəli mesajları deşifrə etməyə çalışarkən başlamışdır. Bu, Betchley Parkda toplanan bir qrup alim tərəfindən hazırlanmış texnologiya sayəsində mümkün olmuşdur.


7. Çay paketi

Dəmlənmiş çayla müqayisədə mənası sual altında olan “torbalı” çayın tarixi 1908-ci ildən başlayır. Bu zaman Amerikada bəzi kafelərdə torbalarda çay verilirdi. Lakin çay paketlərindən kütləvi istifadə I Dünya Müharibəsi illərində başlamışdır. Lakin çay paketlərindən kütləvi istifadə I Dünya Müharibəsi illərində başlamışdır. Teakanne adlı bir Alman şirkəti müharibə zamanı çay ehtiyacını ödəmək üçün “çay bombası” adlandırdığı yeni məhsulunu orduya satmağı bacarıb.


8. Skotç


Bu gün bağlamaları yapışdırmaq üçün istifadə etdiyimiz sellofan lentlər ilk dəfə 1942-ci ildə sudan qorumaq üçün müxtəlif sursatların ətrafına yapışdırılıb. Onun yapışdırıcı xüsusiyyətləri müharibə zamanı başqa məqsədlər üçün də istifadə edilmişdir. Sonra həyatımıza daxil oldu.


9. Mikrodalğalı soba


1945-ci ildə amerikalı alim radar ötürücülərinin yaydığı dalğaların yeməyi qızdırmaq üçün kifayət qədər istilik yaratdığını başa düşdü. Bu ixtiranın da tarixi məhz bununla inkişaf edib.


10. Qaz maskaları


İctimai tədbirlər zamanı polisin bibər qazı kimi müdaxiləsindən qorunmaq üçün istifadə edilən qaz maskaları, təxmin edildiyi kimi hərbi səbəblərlə icad edilmişdir.

 

11. Neylon corablar


Bu ixtiranın hekayəsi bir qədər maraqlıdır. Təsəvvür edə biləcəyiniz kimi, neylon corablar bir əsgərin çox ehtiyac duyacağı bir şey deyildi. Amma təbii ki, müharibə vaxtı da həyat davam edir. Qadınlar müharibə olanda ətəklərinin altına corab geyinməli idilər. Lakin müharibə dövründə ipək idxalı xeyli azaldığından və demək olar ki, qeyri-mümkün olduğundan, corab sənayesi ipək əvəzinə neylondan istifadə etməyə başladı.


12. Penisilin


1928-ci ildə icad edilən penisilin ilk kütləvi müsbət nəticələrini İkinci Dünya Müharibəsi illərində verib və müharibə yolu ilə effektivliyini sübut edib.

Xanım

Sfera.az