Hər il 4 iyun tarixində qeyd olunan Beynəlxalq Aqressiya Qurbanı olan Uşaqlar Günü, dünyanın müxtəlif bölgələrində münaqişələrin, zorakılığın və müharibələrin təsiri altına düşmüş uşaqlara diqqət çəkmək məqsədi daşıyır. Bu gün, sadəcə zorakılığa məruz qalan uşaqların xatırlanması deyil, həm də insan hüquq və azadlıqlarının qorunması sahəsində qlobal bir vicdan çağırışıdır. Bu çağırış, eyni zamanda vətəndaşların hüquqi və siyasi mədəniyyət səviyyəsinin yüksəldilməsi və onların sosial-siyasi fəallığının artırılması üçün də əhəmiyyətli bir imkan yaradır.

Sfera.az bildirir ki, silahlı münaqişələr, irqçi və ideoloji zorakılıqlar, etnik təmizləmələr və işğalçılıq siyasətləri nəticəsində uşaqlar təkcə fiziki deyil, həm də psixoloji və sosial zorakılığa məruz qalır.

BMT-nin hesabatlarına əsasən, dünyada yüz minlərlə uşaq silahlı qarşıdurmalarda həyatını itirir, qaçqın düşür, ya da uşaq əsgər kimi istismar edilir. Bu hallar insan hüquqlarının kobud şəkildə pozulması anlamına gəlir. Hər bir uşağın yaşamaq, təhsil almaq, azad və təhlükəsiz mühitdə böyümək hüququ vardır – bu hüquqların qorunması isə dövlətlərin, beynəlxalq təşkilatların və vətəndaş cəmiyyətlərinin birgə vəzifəsidir.

Bir cəmiyyətin hüquqi və siyasi mədəniyyət səviyyəsi, onun uşaqlara münasibəti ilə ölçülə bilər. Hüquqi mədəniyyətin inkişafı – yəni vətəndaşların hüquq sistemini bilməsi, insan hüquqlarına hörmətlə yanaşması, zorakılığı rədd etməsi – uşaqların müdafiəsi üçün əsas dayaqdır. Bu kontekstdə 4 iyun tarixi, cəmiyyətdə maarifləndirmə işlərinin gücləndirilməsi, təhsil müəssisələrində hüquqi biliklərin təbliği və insan hüquqları yönümlü tərbiyənin vacibliyini ön plana çıxarır.

Uşaq hüquqlarının qorunması yalnız dövlət strukturlarının işi ilə məhdudlaşmamalıdır. Vətəndaşların sosial və siyasi fəallığı – yəni öz hüquqları uğrunda çıxış etmə bacarığı, ictimai təşəbbüslərə qoşulması, media və sosial şəbəkələrdə mövqe bildirməsi – daha genişmiqyaslı müdafiə mexanizmlərinin formalaşmasına səbəb olur. Demokratik cəmiyyətlərdə vətəndaş fəallığı zorakılığın ifşası, qanunsuzluqlara qarşı təzyiqin artması və uşaqların daha etibarlı mühitdə yaşaması üçün zəmin yaradır.

Media və jurnalistika orqanları da bu sahədə mühüm rola malikdir. 4 iyun tarixində uşaqlara qarşı baş verən zorakılıq hadisələrinin işıqlandırılması, onların səsi olmayanlara səs verilməsi, cəmiyyətin bu məsələyə həssaslığının artırılması üçün bir vasitədir. Jurnalistlərin və hüquq müdafiəçilərinin bu sahədə fəallığı həm ictimai rəyə, həm də hüquqi islahatlara təsir göstərir.

Azərbaycan da bu məsələ ilə bağlı öz üzərinə düşən beynəlxalq öhdəlikləri yerinə yetirməkdədir. 44 günlük Vətən müharibəsi dövründə Ermənistan tərəfindən uşaqlara qarşı törədilən aqressiya aktları – raket hücumları nəticəsində həlak olan azyaşlılar, ailələrini itirən körpələr – ölkəmizin də bu beynəlxalq günə həssaslıqla yanaşmasının zəruriliyini ortaya qoyur. Hüquq müdafiə sisteminin gücləndirilməsi, zorakılığa qarşı sosial proqramların artırılması və maarifləndirmə tədbirlərinin genişləndirilməsi Azərbaycanın həm milli, həm də beynəlxalq müstəvidə cavabdehliyini əks etdirir.

4 iyun – Beynəlxalq Aqressiya Qurbanı olan Uşaqlar Günü bizə yalnız uşaqların keçmişdə məruz qaldıqları faciələri xatırlatmır, həm də bu gün və gələcək üçün bir məsuliyyət yükləyir. Hüquqi və siyasi mədəniyyətin inkişafı, vətəndaşların fəallığı və sosial ədalət uğrunda birgə mübarizə, uşaqların zorakılıqdan azad, hüquqları qorunan bir dünyada yaşaması üçün bünövrə yaradır. Uşaqların hüquqları qorunduqca, insan hüquqları mədəniyyəti möhkəmlənir; bu isə hər bir sağlam cəmiyyətin təməlidir.

Firuzə Əliyeva
Sfera.az

Mövzu: İnsan hüquq və azadlıqlarının müdafiəsi

Qeyd: Bu yazı Medianın İnkişafı Agentliyinin dəstəyi ilə hazırlanıb

Ölən, qaçqın düşən, istismar edilənlər - Onların GÜNÜDÜR