Fikir, söz və məlumat azadlığı hər bir cəmiyyətin demokratik əsaslarının təməlində duran ən vacib prinsiplərdəndir. Bu azadlıqlar fərqli baxışların, fikirlərin və ideyaların sərbəst ifadəsinə imkan verir ki, bu da cəmiyyətdə plüralizmin çoxsəslilik və fikir müxtəlifliyinin inkişafına şərait yaradır. Azərbaycan da bu sahədə özünəməxsus bir tarixi keçmişə malikdir və müasir dövrdə bu prinsiplərin inkişafı istiqamətində mühüm addımlar atır.

Sfera.az xəbər verir ki, Azərbaycanın fikir və söz azadlığı sahəsindəki tarixi kökləri XX əsrin əvvəllərinə, 1918-ci ildə qurulan Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinə gedib çıxır.

O dövrdə azad və müstəqil mətbuat yaranmış, söz və fikir sərbəstliyi üçün şərait formalaşmışdı. Təəssüf ki, Sovet dövründə bu azadlıqlar ciddi məhdudlaşdırıldı, senzura tətbiq olundu və dövlət ideologiyası dominant oldu. Bu, fikir plüralizminin inkişafına mane olan əsas amil kimi qalırdı.

1991-ci ildə müstəqilliyin bərpası ilə Azərbaycanda fikir, söz və mətbuat azadlığının bərpası və genişləndirilməsi üçün əlverişli şərait yarandı. 1993-cü ildə Heydər Əliyevin hakimiyyətə gəlməsi ilə Azərbaycanda fikir və söz azadlığının bərpası istiqamətində mühüm addımlar atıldı. Heydər Əliyev dövlətin siyasi və sosial sabitliyini təmin etməklə yanaşı, mətbuatın senzurasının aradan qaldırılması və plüralizmin təşviqi üçün qərarlar qəbul etdi. Onun rəhbərliyi altında mətbuat qanunvericiliyində dəyişikliklər edildi, müstəqil media qurumlarının fəaliyyətinə şərait yaradıldı.

Bu dövr Azərbaycan mediasında yeni dövrün başlanğıcı oldu. Müxtəlif qəzet və jurnallar yaranmağa başladı, söz və ifadə azadlığı genişləndi, vətəndaşların fərqli baxışları sərbəst şəkildə ifadə etməsi mümkün oldu. Bu, cəmiyyətdə fikir müxtəlifliyinin və demokratik dialoqun inkişafına təkan verdi.

Bugünkü Azərbaycan mediası geniş spektri, dövlət media qurumları, müstəqil qəzetlər, televiziya kanalları, həmçinin onlayn platformalar və sosial şəbəkələri əhatə edir. Bu da cəmiyyətdə müxtəlif baxışların ifadə olunması, ictimai müzakirələrin zənginləşməsi üçün əsasdır. İnternet medianın yayılması informasiya məkanında yeni imkanlar yaradaraq, fikir plüralizminin inkişafına töhfə verir.

Gələcəkdə plüralizmin daha da inkişaf etdirilməsi üçün media müstəqilliyinin gücləndirilməsi, jurnalistlərin peşəkarlıq səviyyəsinin artırılması, qanunvericilikdə şəffaflıq və vətəndaşların informasiya hüquqlarının tam təmin olunması önəmlidir. Eyni zamanda, vətəndaş cəmiyyətinin fəallığının yüksəldilməsi də söz və fikir azadlığının möhkəmlənməsinə səbəb olacaq.

Dünyada da söz və fikir azadlığı demokratik cəmiyyətlərin əsas dayağıdır və onun qorunması üçün davamlı səylər tələb olunur. Plüralizmin inkişafı üçün sərbəst söz mühiti, müstəqil media və vətəndaş cəmiyyətinin aktivliyi vacibdir. Azad fikir mübadiləsi demokratik proseslərin, şəffaflığın və ədalətin təməlini təşkil edir. Azərbaycanda da bu sahədə irəliləyişlərin davam etdirilməsi, media müstəqilliyinin gücləndirilməsi və vətəndaşların söz azadlığının tam təmin olunması vacibdir. Bu, ölkənin demokratik inkişafının və plüralizmin möhkəmlənməsinin əsas şərtlərindən biridir.

Bəsti Rəfizadə
Sfera.az

Mövzu: Fikir, söz və məlumat azadlığının, plüralizmin inkişaf etdirilməsi

Qeyd: Bu yazı Medianın İnkişafı Agentliyinin dəstəyi ilə hazırlanıb

Demokratik cəmiyyətlərin əsas dayağı: Fikir, söz və məlumat azadlığı