İnsan hüquqları sahəsində əldə edilən nailiyyətlərə baxmayaraq, XXI əsrdə belə, insan alveri dünyanın bir çox ölkəsində gizli şəkildə davam edir. Rəsmi statistikalar və beynəlxalq təşkilatların hesabatları göstərir ki, “müasir qul ticarəti”, yəni insan alveri əsasən Asiya, Şərqi Avropa və Orta Şərq regionlarında geniş yayılıb.

Bu bazarlar rəsmən mövcud olmasa da, qeyri-qanuni şəbəkələr vasitəsilə insanların əmək istismarı və cinsi istismar məqsədilə alınıb-satıldığı “gizli bazarlar” formalaşıb.

Bəs bu insan alveri harada və necə reallaşır?

Sfera.az rəsmi məlumatlara istinadən, qul bazarları ilə bağlı araşdırma yazısını təqdim edir.

Asiya ölkələri

(Xüsusilə Hindistan, Banqladeş, Pakistan, Nepal) ölkələri dayanır. Bu ölkələrdə əsasən kasıb təbəqədən olan qadınlar və uşaqlar istismara məruz qalır. Uşaq əmək qüvvəsi üçün xüsusilə Hindistan böyük bir mənbə hesab olunur. İnsanlar ya borca görə, ya da aldadılaraq uzaq bölgələrə aparılır və orada “sahiblərinə” satılır.

Cənub-Şərqi Asiya və Çin

Cinsi istismar üçün satılan qadınlar arasında Çindən, Vyetnamdan və Filippindən olanlar çoxdur. Əmək istismarı üçün isə Myanmar və Kambocadan olan miqrantlar əsas hədəfdir. Bəzən bu insanlar 200-300 ABŞ dollarına qədər alınıb-satılır.

Yaxın Şərq

BƏƏ, Səudiyyə Ərəbistanı, Qətər kimi ölkələrdə əsasən ev işləri üçün gətirilən qadınlar və tikinti sahəsində çalışan kişi işçilər pasportları alındıqdan sonra faktiki olaraq “qul” kimi istismar olunurlar. Onlara əmək haqqı ödənilmir və geri qayıtmaq imkanları olmur.

Şərqi Avropa və Balkanlar (Moldova, Ukrayna, Albaniya)

Bu ölkələrdən isə qadınlar əsasən Qərbi Avropaya cinsi istismar məqsədilə aparılır. İnsan alveri şəbəkələri qadınları “iş və ya evlilik” vədləri ilə aldadaraq aparır və sonra sənədlərini əlindən alaraq məcburi işlərə cəlb edirlər.

Bəs “Qiymətlər” necə formalaşır?

İnsan alverində qiymətlər şəxsin yaşı, cinsi, sağlamlıq durumu və istismar məqsədinə əsasən dəyişir. Misal üçün:

Gənc qadınlar cinsi istismar məqsədilə daha baha, yəni 3,000-10,000 ABŞ dollarına qədər satıla bilər. Uşaq işçilər 500-2,000 dollar arası “dəyər”lə satılır.
Ev işləri üçün qadınlar isə 1,000-3,000 dollar arasında dəyişən qiymətlərlə istismar edilir.

Bu “qiymət siyahısı”nı hüquq-mühafizə orqanlarının keçirdiyi əməliyyatlar zamanı ələ keçirilmiş sənədlər və ifadələr üzə çıxarır. Bu sistemləri əsasən beynəlxalq cinayətkar qruplar idarə edir. Onlar sosial şəbəkələr, saxta agentliklər, ailəvi vasitəçilər və bəzən rüşvət qarşılığında dövlət strukturlarında əlaqələri olan şəxslərlə fəaliyyət göstərirlər. Bu “gizli qul bazarları” yalnız fərdlərin yox, bütün cəmiyyətlərin təhlükəsizliyini təhdid edir. Hər bir fərd bu cinayətə qarşı məlumatlı və həssas olması vacibdir, çünki susqunluq da bir iştirakdır.

Bəsti Rəfizadə
Sfera.az

Müasir "qul bazarı" - 10 min dollara satılan İNSANLAR