Ödənişləri kartdan-karta qəbul edən ÖZƏL BAĞÇALAR: Rəhbərliyi hansı cəza gözləyir?

Son zamanlar özəl məktəbəqədər təhsil müəssisələri ilə bağlı şikayətlərlə tez-tez qarşılaşırıq. Budəfəki məsələ uşaq bağçalarında ödənişlərin qeyri-rəsmi yollarla, xüsusilə kartdan-karta edilməsidir. Bu barədə valideynlər sosial şəbəkələrdə öz narazılıqlarını bildiriblər. Bu məsələ bir tərəfdən valideynləri haqlı olaraq narahat edir, digər tərəfdən isə vergidən yayınma halları ilə bağlı ciddi hüquqi problemləri gündəmə gətirir. 

Sfera.az bildirir ki, valideynlərin əsas narazılığı ödənişlərin şəffaf olmamasıdır. 

Belə ki, kartdan-karta ödənişlər zamanı qəbz təqdim edilmir, bu da valideynlərin hüquqlarını müdafiə etməyi çətinləşdirir. Şəffaflıq olmadığından valideynlər ödədikləri məbləğin xidmətə uyğun olub-olmadığını qiymətləndirə bilmir.Həmçinin belə olanda müəyyən bir tarif olmadığı üçün bəzi bağçalar qiymətləri özbaşına təyin edə bilir.Digər tərəfdən, kartdan-karta ödənişlər dövlətə ödənilməli olan vergi məbləğinin azaldılması məqsədini daşıya bilər. Bu, dövlət büdcəsinə ziyan vurur, rəqabət mühitində qeyri-bərabər şərait yaradır, iqtisadi sahədə şəffaflıq prinsipinə ziddir.

Maraqlıdır, bəs vergidən yayınan bağça rəhbərliyini hansı cəza gözləyir?

Dövlət Vergi Xidmətinin media və kommunikasiya idarəsindən mövzu ilə bağlı Sfera.az-a verdiyi məlumata görə, Vergi Məcəlləsinin 16.1.11-1-ci maddəsinə əsasən, nağdsız ödənişlərin aparılması üçün “İstehlakçıların hüquqlarının müdafiəsi haqqında” Qanunun 17-ci maddəsinə uyğun olaraq POS-terminalların quraşdırılmasını təmin etmək vergi ödəyicilərinin vəzifələrinə aid edilib:

““Azərbaycan Respublikasının ərazisində POS-terminalların quraşdırılması, istifadəsi və tətbiqi Qaydaları”na uyğun olaraq ölkə ərazisində POS-terminalların quraşdırılması məcburi olan obyektlərin siyahısına özəl təhsil qurumu ƏDV məqsədləri üçün qeydiyyatdan keçibsə və ya rüb üzrə orta aylıq dövriyyəsi 2.000 (iki min) manatdan artıqdırsa müştərilərlə hesablaşmaların aparılması zamanı məcburi qaydada POS-terminallar quraşdırmalıdır.Vergi Məcəlləsinə əsasən, POS-terminalların quraşdırılması məcburi olan obyektlərdə POS-terminalların quraşdırılmaması və POS-terminal quraşdırılmış obyektlərdə nağdsız ödənişlərin qəbulundan imtina edilməsinə görə, vergi ödəyicisinə təqvim ili ərzində belə hallara birinci dəfə yol verildikdə 1.000 manat məbləğində, təqvim ili ərzində belə hallara ikinci dəfə yol verildikdə 3.000 manat məbləğində, təqvim ili ərzində belə hallara üç və daha çox dəfə yol verildikdə isə 6.000 manat məbləğində maliyyə sanksiyası tətbiq edilir”.

Həmçinin ödənişlərin qeyri-rəsmi həyata keçirilməsi bir neçə qanun pozuntusuna səbəb ola bilər. Cinayət Məcəlləsinin 213-cü maddəsinə əsasən, vergidən yayınma 2000 manatdan çox olduqda cərimə və ya 2 ilədək azadlıqdan məhrumetmə ilə cəzalandırılır. Mühasibat uçotunun pozulması isə inzibati və cinayət məsuliyyəti yaradır. Valideynlərə rəsmi qəbz və ya müqavilə təqdim edilmədikdə, onların hüquqları İstehlakçı Hüquqlarının Müdafiəsi haqqında Qanunla qorunmur, istehlakçı hüquqlarının pozulması halı baş verir.

Qeyd edək ki, 2024-cü ilin əvvəlinə olan rəsmi məlumata görə, ölkə üzrə 1700-ü dövlət, 157-si özəl olmaqla 1857 məktəbəqədər təhsil müəssisəsi fəaliyyət göstərir. Lakin konkret olaraq nəzarət edən qurum yoxdur. Belə ki, özəl məktəbəqədər təhsil müəssisəsinin yaradılması, yenidən təşkili və ləğvi Azərbaycan Respublikasının Mülki Məcəlləsi ilə tənzimlənir. Özəl məktəbəqədər təhsil müəssisəsi ilə valideynlər və digər qanuni nümayəndələr arasında münasibətlər müqavilə ilə həyata keçirilir. Ümumilikdə, özəl məktəbəqədər təhsil müəssisələri müstəqil sahibkarlıq subyekti kimi hər hansı qurumun tabeliyində deyil və öz nizamnaməsi əsasında fəaliyyət göstərir. Lakin bağçaların fəaliyyət göstərməsi üçün lazım olan lisenziyanı İqtisadiyyat Nazirliyi verir. Bu da lisenziya verilən müəssisənin həmin qurum tərəfindən yoxlanılmasını zəruri edir. 

Firuzə Əliyeva