Rusiya və Ukrayna arasında atəşkəs əldə etmək mümkün olmur. Tərəflər arasında əsaslı fərqliliklər və dərin siyasi, hərbi, iqtisadi maraqlar mövcuddur. Münaqişənin başlanğıcından bəri hər iki ölkə bir-birinin suverenliyini və ərazi bütövlüyünü təhdid etdiyini iddia edir.

Maraqlıdır, atəşkəsin əldə edilməməsinin əsas səbəbi nədir? Proseslərin bu şəkildə davam etməsi hansı tərəfə "sərf edir?"

Mövcud suallarla bağlı Sfera.az-a açıqlama verən politoloq Elçin Xalidbəyli Rusiya və Ukrayna arasında atəşkəsin baş tutmamasının əsas səbəblərindən biri kimi hər iki tərəfin atəşkəsə maraqlı olmadığını göstrəib.

Onun sözlərinə görə, hazırda Rusiya və Ukrayna arasındakı müharibədə atəşkəsin elan olunmasında yalnız ABŞ maraqlıdır. Çünki Amerika üçün bu müharibənin dayandırılması vacibdir.

"Əgər Ağ Ev buna nail olsa, qısa müddətdə rəsmi Kiyevi ABŞ-nin maraqları üzərində ilə qurulmuş bir razılaşmaya imza atmağa məcbur edəcək. Yəni, Tramp administrasiyası Ukraynanın təbii sərvətlərinə, infrastrukturlarına və dövlət gəlirlərinə tam nəzarət etmək məqsədilə bir saziş hazırlayıb və rəsmi olaraq da bu razılaşmanın imzalanmasını tələb edir. Açıq şəkildə desək, Tramp administrasiyası Ukraynaya qarşı bir “talançılıq sənədi” hazırlayıb, Ukraynanı gələcəkdə istismar etmək üçün zəmin yaratmağa çalışır. Bu məqsədə çatmaq üçün müvəqqəti atəşkəsin elan olunması olduqca vacibdir. Çünki rəsmi Kiyev mövcud vəziyyətdən istifadə edərək ABŞ-nin təklif etdiyi “talançılıq” sənədinə müqavimət göstərməyə çalışır. Həmçinin, rəsmi Kiyev ABŞ-nin təklif etdiyi razılaşmanın Ukraynanın Avropa İttifaqına inteqrasiya proqramı ilə və Ukrayna Konsulluğunun maraqları ilə uyğun gəlmədiyini bəyan edir. Bu mesajla Tramp administrasiyasına bildirilir ki, belə bir razılaşmanın imzalanması qəbul edilə bilməz, amma razılaşmanı nəzərdən keçirib uyğunlaşdırmaq vacibdir”.

Politoloq Ukrayna müharibəsində atəşkəsin əldə edilməsinin ABŞ və Rusiya arasında maraq toqquşmaları və hər iki tərəfin şərtlərinə görə qeyri-mümkün olduğundan bəhs edib.

E.Xalidbəyli bildirib ki, Zelenski ABŞ-nin təklif etdiyi “talançılıq” sənədini imzalayaraq Ukraynanı ABŞ-nin tabe ölkəsinə çevirməyi istəyən prezident olmaq istəmədiyini açıq şəkildə bildirir:

“Hətta Zelenski bundan qaçmaq üçün prezident seçkilərində öz seçicilərini dəyişdirmək niyyətində olduğunu da gündəmə gətirməyə başlayıb. Göründüyü kimi, Ukrayna üçün atəşkəsin əldə olunması bu vəziyyətdə mümkün deyil. Çünki atəşkəsi kim başladacaq? ABŞ, əlbəttə. Ukraynanı həmin sənədə imza atmağa məcbur edəcək və hazırda Tramp həm Ukraynadan narazıdır. Bu narazılığın əsas səbəbi ondan ibarətdir ki, Zelenski ABŞ-nin göndərdiyi sənədi imzalamaqdan yayınır. Tramp ona xəbərdarlıq edir ki, əgər Ukraynanın gələcəkdə NATO-ya daxil olmaq kimi bir ümidinin olduğunu düşünürsə, boşuna ümidlənməsin. Əgər ABŞ-nin dəstəyini itirərsə və həmin sənədə imza atmasa, Ukrayna çox ciddi problemlərlə üzləşə bilər. Ağ Ev sahibi mesaj verir ki, əgər Ukrayna terrorizmə qarşı təminat istəyirsə, mütləq həmin sənədə imza atmalıdır. Yəni Tramp, sözün qısası, Ukraynanı istismar etmək və Ukraynanı ABŞ-nin müstəmləkəsinə çevirmək istəyir”.

Ekspert qeyd edib ki, Rusiya ABŞ-nin qarşısına çıxan bu yeni problemləri nəzərə alır və manevr etməyə başlayır. Onlardan biri də budur ki, Kreml Ağ Evdən tələb edir ki, Rusiyaya qarşı sanksiyalar ləğv olunsun:

“Bundan sonra atəşkəs və ya sülh müzakirə olunmağa başlaya bilər. Yeni şərtlər gündəmə gəldikcə, vəziyyətin inkişafına reaksiya veriləcək. Bu, Rusiya üçün də atəşkəsin əldə olunmasının qeyri-mümkün olduğunu göstərir. Rusiya yalnız öz şərtləri və maraqları təmin edildikdən sonra atəşkəs və ya sülh sazişinə imza atmaq istəyəcəyini bildirir. Bu isə, təbii ki, Tramp administrasiyasını çətin vəziyyətdə qoyur. Hazırda Tramp yalnız Ukraynaya deyil, Rusiyaya da təzyiq göstərir. Putinə də xəbərdarlıq edilir ki, əgər Rusiya sülh prosesini pozarsa, ciddi problemlərlə üzləşə bilər.

Bütün bunlar göstərir ki, həm Rusiya, həm də Ukrayna öz maraqlarını təmin etmədən atəşkəsə maraqlı deyillər. Bu səbəbdən, atəşkəs yalnız hər iki tərəfin maraqlarına uyğun şərtlər daxilində mümkün ola bilər. İki müharibə aparan tərəfin inadçı manevrləri və yeni şərtləri, Ukrayna müharibəsi ətrafında atəşkəs rejiminin əldə olunmasını çətinləşdirir”.

Fidan Hacızadə

Rusiya və Ukraynanı sülhə gecikdirən nədir yaxud kimdir? - AÇIQLAMA