ABŞ Prezidenti Donald Tramp Avropa İttifaqına nifrətini, qəzəbini gizlətmir. Trampın fikrincə, Avropa İttifaqı ABŞ-yə zərər vurmaq üçün yaradılıb.

Donald Tramp hakimiyyətə gəldikdən sonra bir çox radikal qərarlar verir və addımlar atır. Onun bu çıxışları bütün dünya rəsmiləri arasında ciddi təşviş doğurur və eyni zamanda mübahisələrə səbəb olur. Belə ki prezidentin növbəti hədəfi Avropa Birliyidir. ABŞ və Aİ arasında yaranan gərgin vəziyyətin perspektivdə hansı istiqamətdə irəliləyəcəyi qərəzli mövzu kimi qalmağa davam edir.

ABŞ prezidentinin Avropa haqqında belə düşünməyinin səbəbi nədir və Tramp bu addımla nəyə nail olmaq istəyir?

Bununla bağlı politoloq Elçin Xalidbəyli Sfera.az-a açıqlama verib.

Onun sözlərinə görə, Avropa Birliyi Trampın əsas hədəflərindən biridir:

“O hesab edir ki, Aİ öz təhlükəsizliyini və problemlərini ABŞ büdcəsinin hesabına həll edir. Trampın əvvəlki bəyanatlarında da vurğuladığı kimi, Avropa ölkələri təhlükəsizlik məsələlərini özləri düşünməlidirlər. Artıq ABŞ Avropa Birliyi ölkələrinin müdafiəsi üçün maliyyə vəsaiti ayırmaq niyyətində deyil. Buna görə də Tramp Avropa dövlətlərinə tövsiyə edir ki, ən qısa zamanda hərbi xərclərini artırsınlar və təhlükəsizlik problemlərini müstəqil şəkildə həll etsinlər. Tramp Avropaya maliyyə ayırmaq istəmir, əksinə, ondan faydalanmaq niyyətindədir. O, Avropa Birliyindən tələb edir ki, enerji ehtiyaclarını ABŞ hesabına ödəsin, yəni enerji resurslarını məhz ABŞ-dən idxal etsinlər. Digər tərəfdən, ABŞ-nin strateji əhəmiyyət verdiyi sahələr üzrə iqtisadi əməkdaşlıq genişləndirilməlidir. Əks halda, bu tələblər yerinə yetirilməzsə, Tramp Avropa Birliyini müxtəlif iqtisadi məhdudiyyətlər, sanksiyalar və gömrük rüsumlarının artırılması ilə təhdid edir”.

Politoloq vurğulayıb ki, Tramp bir tərəfdən, ABŞ-nin Avropa Birliyi üçün maliyyə xərcləməsinin qarşısını almağa çalışır, digər tərəfdən isə Aİ-nin ticarət dövriyyəsini tamamilə ABŞ-dən asılı vəziyyətə salmaq istəyir:

“O, Avropa bazarının ABŞ iqtisadiyyatına daha çox yönəlməsini təmin etməyə çalışır. Bunun əsas səbəblərindən biri odur ki, Çin Avropa Birliyinin əsas ticarət tərəfdaşlarından biridir və ABŞ Çini özünün əsas rəqiblərindən biri hesab edir. Buna görə də ABŞ çalışır ki, Aİ və Çin arasındakı iqtisadi əlaqələri zəiflətsin və nəticədə Çinin xarici ticarət gəlirləri minimuma enərək iqtisadi geriləmə mərhələsinə daxil olsun. Trampın Avropa Birliyi ilə bağlı planları çoxşaxəli xarakter daşıyır. Bir tərəfdən, o, Aİ-ni ABŞ-dən asılı vəziyyətə salmaq və təsirsiz bir quruma çevirmək istəyir, digər tərəfdən isə Avropanın maliyyə axınlarını birbaşa ABŞ-yə yönəltmək niyyətindədir”.

E.Xalidbəyli bildirib ki, ABŞ üçün Avropa Birliyi iqtisadi baxımdan ciddi rəqib hesab olunur və düşünülür ki, Aİ ya tamamilə sıradan çıxarılarsa, ya da maksimum dərəcədə zəiflədilərsə, ABŞ-nin qlobal yüksəlişi daha sürətli olacaq:

“Bütün bunlar yalnız Trampın Aİ-ni hədəf seçməsinin bir hissəsidir. Daha dərin qatlarda isə daha ciddi geosiyasi və strateji məqsədlərin olduğu şübhəsizdir. Dünyada təkbaşına hegemonluq etmək istəyən ABŞ üçün Avropa Birliyi tərəfdaşdan daha çox rəqib rolunu oynayır. İndiyədək ABŞ Aİ-ni bir çox məsələdə dəstəkləyib, lakin indi qlobal miqyasda ABŞ və Aİ getdikcə rəqibə çevrilirlər. Bu rəqabətdə Avropa Birliyinin nə qədər davam gətirəcəyi isə açıq sual olaraq qalır. Yəqin ki, yaxın gələcəkdə Trampın atacağı addımlar ABŞ-nin Avropa Birliyi ilə bağlı planlarını və hədəflərini daha dəqiq şəkildə görməyə imkan verəcək”.

Fidan Hacızadə

Tramp və Avropa İttifaqı arasında gərginlik - Nələr GÖZLƏNİLİR?