Tramp Ukraynada nəyə sahib olmaq istəyir? - ARAŞDIRMA

Ukrayna torpaqları daha geniş əsas metal kateqoriyasına aid olan 17 nadir mineralı ehtiva edir, lakin onların çıxarılması böyük investisiyalar tələb olunur.

Sfera.az bildirir ki, bu torpaqlar  ABŞ Prezidenti Donald Trampın əldə etməyə çalışdığı dünya mədən ehtiyatlarının təxminən 5 faizini özündə cəmləşdirir. Lakin mütəxəssislər bu ehtiyatların hələ də istifadə olunmadığını bildirir.

"Global Mining"in 2024-cü il üzrə məlumatlarına əsasən, Ukrayna kömür də daxil olmaqla, bütün kateqoriyalar üzrə dünyanın ən böyük 40-cı mədən istehsalçısıdır. 2022-ci ildə isə Ukrayna dünyanın ən böyük 10-cu dəmir istehsalçısı olub.

Fransa Geoloji və Mədən Tədqiqatları Bürosunun da daxil olduğu bir qrup geoloq 2023-cü ildə Ukrayna ilə bağlı apardıqları araşdırmada dəmir, manqan və uran da daxil olmaqla, 100-dən çox faydalı qazıntı aşkarlayıb. Mədənlər bir ölkənin iqtisadiyyatı və ya enerji istehsalı üçün həyati və hətta strateji əhəmiyyətə malikdir. ABŞ bu minerallardan təxminən 50-nə, Avropa İttifaqı (Aİ) isə 30-dan çoxuna ehtiyacının olduğunu bildirir.

Avropa Komissiyasının məlumatına əsasən, Ukrayna çıxarıla bilən 20-dən çox əsas xammal ehtiyatına sahib olmaqla yanaşı, titanın qlobal miqyasda mühüm tədarükçüsüdür. Bundan əlavə, manqan (dünya mədən sənayesi məlumatlarına görə 8-ci), titan (11-ci) və elektrikli nəqliyyat vasitələrinin akkumulyatorları üçün zəruri olan qrafit (14-cü) üzrə aparıcı istehsalçılardan biridir.

Ukrayna Avropanın ən böyük litium yataqlarından birinə sahib olduğunu iddia etsə də bu yumşaq metal hələ də çıxarılmayıb. Nadir elementlər dəqiq təsnifləşdirildikdə ana metallar kateqoriyasından daha geniş kateqoriyada yer alan 17 mineralı ehtiva edir. Donald Tramp nadir minerallara xüsusi maraq göstərdiyini bildirib və Rusiyaya qarşı müharibədə Ukraynaya göstərilən yardıma qarşılıq olaraq bu mineralların əldə olunması üçün razılaşma tələb edib.

ABŞ Geoloji Araşdırmalar Mərkəzinin (USGS) Ukrayna üzrə mütəxəssisi Yelena Safirova bildirib ki, Ukrayna nadir torpaq elementlərini ehtiva edən bir sıra yataqlara sahibdir, lakin onlardan heç biri çıxarılmayıb.

2023-cü ildə Fransa Geoloji və Mədən Tədqiqatları Bürosu Ukraynanın əhəmiyyətli nadir torpaq elementi ehtiyatlarına malik olduğunu təsdiqləyib, lakin onların tam araşdırılması və işlənməsi böyük investisiyalar tələb edir.

Ukrayna hökuməti nadir torpaq minerallarının altı yataqda mövcud olduğunu bildirir. Dünyanın ən böyük yataqlarından biri hesab edilən Novopoltavski yatağının işlənməsi üçün 300 milyon dollarlıq investisiya tələb olunduğu qeyd olunur. Lakin Ukrayna hökumətinin qeyd etdiyi bəzi elementlər (tantal, niobium, berillium, stronsium və manqanit) 17 nadir torpaq elementindən ibarət rəsmi siyahıya daxil deyil.

"Standard & Poor's" reytinq agentliyi fevral ayında verdiyi açıqlamada Ukrayna hökumətinin bəzi hesablamalarının Sovet dövrünün qiymətləndirmələrinə əsaslanan çətin əldə edilə bilən nadir torpaq elementi yataqlarına söykəndiyini diqqətə çatdırıb. Agentliyin açıqlamasında həmçinin qeyd olunur ki, nadir torpaq elementlərinin aşağı konsentrasiyada və ya çətin əldə edilə bilən yerlərdə yerləşmə ehtimalı var, bu isə onların çıxarılmasını mümkünsüz edə bilər.

İnci