"Ərəb liderlər toplansalar da, heç nə edə bilməyəcəklər, çünki əksəriyyəti..." - Qəzza məsələsi

Fələstinin HƏMAS hərəkatı ABŞ Prezidenti Donald Trampın son bəyanatlarından sonra ərəb ölkələrinin liderlərini Qəzza zolağındakı vəziyyətlə bağlı təcili toplantı keçirməyə çağırıb. Tramp artıq bir neçə dəfə Qəzza zolağının sakinlərinin Misir və İordaniyaya, yaxud digər ölkələrə köçürülməli olduğunu bəyan edib. O bildirib ki, ABŞ anklavı nəzarətə götürməyə, minalardan təmizləməyə və infrastrukturu bərpa etməyə hazırdır.

Maraqlıdır, ərəb liderləri bu çağırışı qəbul edib fövqəladə toplantı keçirə bilərmi? Nəticələri nələr olacaq?

Bununla bağlı Sfera.az-a açıqlama verən Beynəlxalq Münasibətlər və Diplomatiya Araşdırmaları Mərkəzinin sədri Samir Hümbətov deyib ki, Trampın bu açıqlaması fələstinlilərin, ümumiyyətlə, indiki Fələstin ərazisində qalmamasına edilən bir çağırış kimi də dəyərləndirilə bilər:

“Yəni fələstinlilər, ümumiyyətlə, oradan köçürülməlidir – ya İordaniya, ya Misir ərazisinə..Deyək ki, fələstinlilər Misir ərazisinə köçürüldü, o zaman oradan bir ərazi alınıb onlara Fələstin dövlətini yaratmaq üçün verilməlidir. Yaxud da İordaniyadan həmçinin.. Bu da nə Misirin, nə də İordaniyanın xoşuna gələr, düşünmürəm ki, hansısa biri qəbul edər. İndiki Fələstin ərazisində olan müqəddəs torpaqlar, ümumiyyətlə, üç dinin mərkəzi olduğu üçün çox ciddi bir reaksiya yaradacaq. Açığı, ərəb dövlətlərinin bir araya gəlib nəsə edəcəyini də düşünmürəm. Tarixi təcrübə də göstərir ki, bu günə qədər ərəb ölkələri toplaşıb hər hansı ciddi nəticələr verəcək addımlar ata bilməyiblər. Bu, çətin məsələdir”.

Müsahibimiz qeyd etdi ki, arxa planda böyük, super güclərdən kimsə istər regional, istərsə də qlobal aktor səviyyəsində bu məsələyə dəstək verərsə, bəlkə, ciddi addım əldə etmək olar:

“Əks halda, ərəb ölkələrinin nəsə edəcəyi real görünmür. Çünki  bu ölkələrdə liderlərin əksəriyyəti bu və ya digər formada ABŞ ilə əlaqəlidir. Eyni zamanda ABŞ-nin bu ölkələrdə hərbi bazaları var, bu isə həmin ölkələrin müəyyən mənada Vaşinqtondan asılı olması anlamı da daşıya bilər. Bu baxımdan düşünürəm ki, indiki halda Donald Trampın bu çağırışına qarşı qoymaq üçün daha böyük koalisiyaya ehtiyac var. Yoxsa bunun qarşısını 15-20 ərəb ölkəsinin ala biləcəyini təsəvvür etmirəm”.

Günay Rəsulqızı