"Tramp hədələmir, Baydenin edə bilmədiyini bir imza ilə reallaşdıracaq, bunu Putin də bilir..."

ABŞ-nin yeni prezidenti Donald Tramp andiçmə mərasimindən sonra Zelenskinin sülhə hazır olduğunu, Putinin isə soyuq baxdığını bildirib. O həmçinin Rusiya prezidenti ilə görüşəcəyini deyib. “Düşünürəm ki, Rusiyanın böyük problemləri olacaq”, - Ağ Evin yeni sahibi bildirib. Digər tərəfdən, Trampın seçki prosesi zamanı verdiyi sözlərdən biri də müharibəni bitirəcəyi ilə bağlı idi. 

Bu konteksdə, Tramp-Putin görüşü baş tutarsa, müharibə bitə bilərmi? Ağ Ev sahibi “Rusiyanın böyük problemləri olacaq” deməklə nəyi nəzərdə tutur?

Bununla bağlı Sfera.az-a açıqlama verən politoloq Natiq Miri bildirdi ki, bir görüşlə müharibənin bitəcəyini düşünmür. Müsahibimiz qeyd etdi ki, Rusiya rəhbərliyi sülhə hazır olduqlarını bildirsə də, Putinin tələbləri bunun əksini iddia edir:

“Çünki Putin Ukraynanın NATO-dan birdəfəlik imtinasını, daimi neytrallığını, ordusunun dəfələrlə azaldılması və silahsızlaşdırılmasını tələb edir. Təbii ki, işğal olunmuş ərazilərin ilhaq olunması və tanınmasını istəyir. Bu da dolayısıyla Ukraynanın parçalanıb məhv edilməsinə yol açır, buna da rəsmi Kiyev razı ola bilməz. Eyni zamanda ona dəstək verən Qərb dünyası da razı olmamalıdır, çünki bu, elə bir qalibiyyət olar ki, nəticələri bütün Qərbi vurar, NATO-nu parçalayar. Bu baxımdan, bir görüşlə bu məsələ həll olunmayacaq. Burada söhbət sadəcə Ukrayna-Rusiya maraqlarından getmir. Məsələ Qərb-Rusiya qarşıdurmasıdır. Avropa Birliyi, Qərb dünyasının təhlükəsizliyi məsələləri var. Həmçinin Zelenski ədalətli müharibə nəticələrindən danışır. Belə olduğu təqdirdə, Rusiya getdikcə iddialarının dozasını da artırmağa davam edir. Bu da indiki vəziyyətdə Rusiyanın münbit mühitdən yararlanmaq istəyi ilə başa düşülür. Hesab edir ki, Tramp müharibənin bitməsində maraqlı olduğu üçün bu cür sərt şərtlər ortaya qoyarsa, Ağ Ev sahibi həm Ukraynaya yardımı kəsə, həm də Avropa Birliyinə təzyiq edə bilər, nəticə etibarilə, Rusiyanın istəyinə çatması mümkün olar. Ancaq bu belə deyil. Çünki Donald Tramp qərarları tək verəcək şəxs deyil. Ortada Pentaqon, xüsusi xidmət orqanları var. Konkret təhlil və hesabatlarla çıxış edərək Trampa təqdimat edəcəklər. Yalnız bundan sonra qərarlar veriləcək”.

Müsahibimiz bildirdi ki, bu məsələdə Putinin istəkləri o qədər yer almayacaq:

“Müharibənin bir gün və ya bir ay ərzində bitəcəyi ehtimalı ciddi deyil. Fikir verirsinizsə, Trampın seçki prosesində danışdığı tonla andiçmə mərasimində danışdığı ton çox fərqlidir. Vladimir Putini zamanında tərifləyən, müharibəni bir gündə bitirəcəyini deyən Tramp bu gün Rusiya prezidentini ittiham edir. Bu günə qədər bir milyon rus əsgərinin öldürüldüyünü, bundan sonra daha ağır itkilərlə üzləşə biləcəyi ehtimalından danışır. Bu o deməkdir ki, Putin şərtlərin dozasını qaldırdığı və sülh prosesinə əngəl olduğu təqdirdə, ABŞ Ukraynaya daha ciddi strateji silahlar, uzaqmənzilli raketlər verə bilər. Bu isə Rusiyanın itkilərini təkcə sərhəd bölgəsində artırmaz, həm də uzaqda yerləşən bütün strateji obyektlərini məhv edə bilər. Tramp bunu nəzərdə tutur. Yəni bütün sənaye obyektlərinin məhv olunmasından sonra Rusiya dövlətinin gələcəyinin nə qədər təhlükədə olduğuna işarə edir. Düşünürəm ki, görüşdə bu ehtimallar Tramp tərəfindən Putinə çatdırılacaq. Bundan sonrakı proseslər də məhz Rusiya rəhbərliyinin verəcəyi qərardan asılı olacaq. Donald Trampın xəbərdarlığı həm də çox ciddi sanksiyaları özündə ehtiva edir.  Fikrimcə, görüşdə bunlar Rusiya prezidentinin nəzərinə çatdırılacaq. Yəni Putin sülh danışıqlarına razı olmadığı təqdirdə, daha ağır iqtisadi sanksiyalar tətbiq olunacaq. Paralel olaraq, Baydenin və Avropa Birliyinin bu günə qədər verə bilmədiyi qərarı Donald Tramp bir imza ilə həyata keçirmiş olacaq. Trampın bunu edəcəyini Putin də bilir. Söhbət dondurulmuş Rusiya aktivlərinin Ukraynaya verilməsindən gedir. Bu günə qədər dondurulmuş Rusiya aktivlərinin sadəcə banklarda olan faizləri Kiyevə qismən verilib. Ancaq bütövlükdə 300 milyard dollardan artıq vəsaitdən söhbət gedir. Bunun Ukraynaya verilmə ehtimalı mövcuddur. Düşünürəm ki, Donald Tramp hədələyərkən, həm də bu amilləri nəzərdə tutur”.

Günay Rəsulqızı