Blinkeni təcili Ankaraya gətirən SƏBƏBLƏR: Ərdoğan hansı mesajları verdi? - AÇIQLAMA

Xəbər verdiyimiz kimi, ABŞ dövlət katibi Antoni Blinken Türkiyənin paytaxtı Ankaraya səfər edib. O, əvvəlcə prezident Rəcəb Tayyib Ərdoğan, daha sonra isə XİN rəhbəri Hakan Fidanla görüşüb.

Blinkenin Ankara səfərində ilk diqqətçəkən məqam dövlət katibinin səfəri 13 dekabrda planlaşdırılsa da, bir gün öncə - 12 dekabr axşam saatlarında gəlməsi və Ərdoğan tərəfindən birbaşa hava limanında qarşılanması idi.

Maraqlıdır, bu dəyişikliyin əsas səbəbi nədir?

Mövzu ilə bağlı Sfera.az-a açıqlama verən politoloq Asif Nərimanlı bildirib ki, bu “səbirsizliyin”, xüsusilə Suriyada baş verənlər və Ankara ilə Vaşinqton arasındakı ziddiyyətlər fonunda səfər proqramından qaynaqlanması ehtimalı zəifdir:

“Suriyada mövcudluğunu davam etdirəcək ABŞ yeni dövrdə əvvəlki cəbhələri saxlamağa, yəni İŞİD-ə qarşı mübarizə vitrini altında Türkiyə ilə eyni tərəfdən çıxış etmək və Ankaranı Moskva-Tehran xəttinə yaxın buraxmamağa çalışır. Səfərdən öncə və sonra ABŞ tərəfinin verdiyi açıqlamaların da “İŞİD mövzusu” üzərində qurulması, PYD/YPG amilinin üzərindən keçilməsi diqqət çəkir. Hərçənd, PYD/YPG-yə münasibət Ankara-Vaşinqton xəttində ziddiyyətli məqam olaraq qalır, Blinkenin “tələsik” səfəri də bundan – daha dəqiq desək, Türkiyənin Suriyada atacağı addımlardan qaynaqlanır”.

Onun sözlərinə görə, Əsədin devrilməsindən dərhal sonra Tel-Rıfat və Mənbic YPG-dən təmizlənib:

“Növbəti hədəfin Rakka ola biləcəyi gözləntiləri var. PYD/YPG məsələsində Türkiyə üçün problemli ola biləcək amil ABŞ/İsrail cəbhəsinin mövqeyi ilə yanaşı, HTŞ idi. Colani komandası “kürd kartı”na qarşı Ankara ilə anlaşmasa, bu, təkcə PYD/YPG-nin əlinin güclənməsi ilə yox, həm də Suriyanın yenidən qurulması və qaçqınların qayıdışının təmin edilməsində proqnozlaşdırılmamış məqamlara yol açır. ABŞ üçün Suriyada addımlarını müəyyənləşdirmək məqamlarından biri də bu – HTŞ-nin mövqeyi idi. Lakin MİT rəhbəri İbrahim Kalının ilk xarici nümayəndə olaraq Dəməşqə səfəri, orada qarşılanması Suriyanın yeni mərhələsində Türkiyənin güclü mövqeyinin mənzərəsini ortaya çıxardı.

Kalının Dəməşq səfəri və yeni rəhbərliklə müzakirəsində əsas mövzulardan birinin PYD/YPG-yə qarşı əməliyyatların olduğu istisna deyil. Ankaranın Suriyanın yeni rəhbərliyindən istəkləri var: PYD/YPG-yə qarşı eyni mövqedən çıxış etmək, ən azı neytral qalmaq və ərazi bütövlüyünün, unitar quruluşun qorunub saxlanılmasında israrlı olmaq.

Bu, Türkiyə üçün iki kontekstdə önəmlidir. Birincisi, Suriyada mümkün “kürd kantonunun” yaradılması planının qarşısını almaq. Belə ki, Ərdoğan Blinkenlə görüşdə də “Suriyanın ərazi bütövlüyü və unitar quruluşunun qorunması” vurğusu ilə bu mesajı verdi. İkincisi isə PYD/YPG-yə qarşı əməliyyatları həm də Dəməşqin – Suriyanın yeni rəhbərliyinin razılığı ilə davam etdirmək. Bu, post-Əsəd dövründə hərbi müstəvidəki addımların beynəlxalq hüquq prinsiplərinə uyğunlaşdırmaq üçün lazımlıdır”.

Politoloq qeyd edib ki, baş vetən hadisələr fonunda Vaşinqtonda narahatlıq var:

“Türkiyə Suriyada praktiki olaraq yeganə həlledici gücə çevrilib və bu, xüsusilə hakimiyyətin təhvil-təslim edilməsinin ABŞ-nin xarici siyasətində yaratdığı boşluqlar fonunda “kürd kartını” böyük ölçüdə neytrallaşdırmaq imkanı verir. Vaşinqton və Ankaran Suriyanın gələcəyi ilə bağlı razılaşma əldə etsə də, Bayden Administrasiyası PYD/YPG-ni qorumaq və ən azı zaman qazanmaq üçün proseslərə təsir etməyə çalışır.

Lakin Ərdoğan Blinkenin “İŞİD-ə qarşı mübarizə” təklifinə PKK/PYD/YPG-ni əlavə etməsi Türkiyənin geri addım atmayacağından xəbər verir”.

Firuzə Əliyeva

Sfera.az