"Rusiya və Əsəd itirəcək, İran çətin vəziyyətə düşəcək..." - Suriyadan kim qazanclı çıxacaq?

Suriyada rejim əleyhdarları Hələbdən sonra Hama şəhərini ələ keçirib. 

Bununla bağlı Sfera.az-a açıqlama verən siyasi şərhçi Şahin Cəfərli deyib ki, Hamadan sonra hadisələr təkcə Əsəd üçün deyil, Rusiya üçün də təhlükəli ssenari üzrə cərəyan edə bilər:

“Çünki növbədə Homs şəhəridir. Bu şəhər Əsədin nəzarətindən çıxarsa, bunun regional geosiyasət baxımından strateji xarakterli nəticələri olacaq. Əvvəla, bu halda dənizə çıxışını itirəcək rejimin taleyi tükdən asılı vəziyyətə düşəcək, Latakiya və Tartus kimi həyati vacib regionlarla Şamın quru bağlantısı kəsilmiş olacaq. Digər yandan, Tartusda Rusiyanın hərbi dəniz bazası, Latakiyada isə aviabazası yerləşir. “Heyətü Təhrir əş-Şam”ın (HTŞ) Homsdan sonra Rusiya aviasiyasını qovmaq üçün Hmeymimə yönəlməsi ehtimalı var. Artıq Rusiya Tartus limanından gəmilərini çıxarıb. Bu hərbi bazalar Rusiyanın Orta Şərq, Aralıq dənizi və Şimali Afrikadakı maraqları baxımından çox önəmli dayaq məntəqələridir. Əsəd rejimi çökərsə, Suriyanın gələcəyi ilə bağlı müzakirələrdə Rusiya bu hərbi bazaları əlində saxlamaq üçün ABŞ və regional güclərlə anlaşmağa çalışacaq”.

Ekspert bildirdi ki, Suriyadakı mənzərəni kökündən dəyişdirməyə nail olmuş “Heyətü Təhrir əş-Şam” qruplaşması dünya, o cümlədən Türkiyə tərəfindən terror təşkilatı kimi tanınır:

“HTŞ vaxtilə “Əl-Kaida”nın Suriya qolu olmuş sələfi-cihadçı “Əl Nüsra Cəbhəsi”nin davamıdır. Ötən müddətdə qruplaşmanın lideri əl-Colani fəal marketinq strategiyası ilə məşğul olub, təşkilatın imicini yaxşılaşdırmağa çalışıb. HTŞ ingilis dilində yaydığı açıqlamalarda nəzarət etdiyi ərazilərdə bütün etnik-dini qrupların təhlükəsizliyini təmin edəcəyini, hər kəsin, o cümlədən xristianların, kürdlərin haqlarına və inancına hörmətlə yanaşacağını bildirir. Son vaxtlara qədər yalnız İdlib vilayəti bu qruplaşmanın nəzarətində idi. Ankara HTŞ-ni deyil, Suriya Milli Ordusu qruplarını dəstəkləyir. Amma Türkiyə-Suriya sərhədindəki Cilvəgözü sərhəd-buraxılış məntəqəsi HTŞ-nin nəzarətindədir və ötən müddətdə onların İdlibdə duruş gətirə bilməsində bu amil mühüm rol oynayıb”.

Ş.Cəfərli qeyd etdi ki, HTŞ-nin irəliləyişlərinin digər benefisiarları İsrail və ABŞ-dir:

“İranın regiondakı əsas vəkil gücü “Hizbullah”a, eləcə də HƏMAS-a divan tutan İsrail iranlıları Suriyadan tamamilə vurub çıxarmağa və beləliklə, İranın Livanla faktiki quru əlaqəsini kəsməyə çalışır. Bu proseslər Suriya kürdləri üçün də yeni fürsətlər aça bilər. HTŞ-nin YPG-ni hədəf almaması diqqəti cəlb edən məqamlardan biridir. Qarşıdakı mərhələdə Suriyanın taleyi masaya gələndə ölkənin şimalında İraq modeli üzrə kürd muxtar bölgəsinin yaradılması güclü ehtimal kimi görünür”.

Günay