"Əgər Suriya müxalifəti bu şəhər və bölgələrə nəzarəti ələ keçirə bilsə, Əsəd rejiminin..." - ŞƏRH
Suriyada yaşanan son proseslər hazırda dünya gündəminin əsas müzakirə obyektidir.
Bununla bağlı Sfera.az-a açıqlama verən analitik Vüqar Zifəroğlu deyib ki, Yaxın Şərqdə heç bir hadisə təsadüf olmur. O xatırladıb ki, Suriyadakı aktivlik məhz İsrailin Livanla əldə etdiyi razılaşmadan bir gün sonra baş verib:
“Qəzzada HƏMAS, Livanda “Hizbullah”la bağlı əməliyyatlardan sonra İsrailin Suriyada şiə milis dəstələri, İraqda Haşdi-Şəabi, Yəməndə isə Ənsurallah üzərində təzyiqlərini artıracağını ehtimal etmək olardı. Suriyada Heyəti Təhrir əş-Şamın (HTŞ) aktivliyini və Hələb istiqamətində hücumunu artıq prosesin ardı kimi dəyərləndirmək mümkündür. Burada xüsusi incə bir məqam, ABŞ-nin HTŞ-ni terror təşkilatı kimi tanımasına rəğmən proseslərə həm də izləyici mövqedən yanaşması və sadəcə diplomatik tonda, həm də bəzi hallarda ziddiyətli açıqlamalar verməsi, İsrailin isə ümumiyyətlə, səssiz qalmasıdır. Suriyadakı münaqişə və xüsusilə HTŞ qruplaşmasının fəaliyyəti beynəlxalq güclərin mövqeyini və strateji maraqlarını ciddi şəkildə müəyyənləşdirir. ABŞ, Rusiya, Türkiyə və İran bu proseslərdə fərqli məqsədlərə və yanaşmalara malikdir. Hər bir ölkənin mövqeyi onların regional siyasətlərindən və təhlükəsizlik prioritetlərindən qaynaqlanır”.
Analitik bildirdi ki, hazırda qarşıda Həma və Homs şəhərləri uğrunda əsas taleyüklü döyüşlərdən biri gözlənilir:
“Eyni zamanda müxalif qüvvələr PKK terror birləşmələrinin əsas dayaq nöqtəsi olan Tel-Rifat istiqamətində hücumlarını davam etdirirlər və mərkəzə nəzarət etdikləri ilə bağlı vizual təsdiqlər var. Əgər Suriya müxalifəti bu şəhər və bölgələrə nəzarəti ələ keçirə bilsə, bu, ilk növbədə ciddi strateji qələbə olacaq. Əsəd rejiminin Aralıq dənizi ilə əlaqəsi kəsiləcək və strateji M5 magistral yolu ilə şimala çıxışdan məhrum olacaq. Rusiyanın Aralıq dənizindəki hərbi bazaları faktiki olaraq bloklanacaq, çətin vəziyyətə düşəcək və Əsəd rejiminə ciddi dəstək verə bilməyəcək. Həmçinin İranın etibarlı nümayəndələri Suriyanın mərkəzində üstünlüklərdən və strateji dərinlikdən məhrum olacaq. Türkiyə üçün isə yalnız Türkiyə-Suriya sərhədində bölücü terror qüvvələrini məğlub etmək deyil, həm də ABŞ ilə birlikdə Suriyanın taleyini həll edəcək əsas siyasi müəllifə çevrilmək üçün unikal imkan yaranacaq. Bu 4 məqamın hər biri ayrı-ayrılıqda ciddi əhəmiyyətə malikdir və tam yeni bir mənzərə yaratmış olur. Faktiki olaraq hazırda HTŞ-nin hücumları yalnız Suriya daxilində deyil, həm də bölgədə daha geniş geosiyasi nəticələrə səbəb olur”.
V.Zifəroğlunun sözlərinə görə, burada Türkiyənin əsas hədəfləri sırasında ilk yerdə Suriya ilə sərhədlərində sabitliyi qorumaqdır:
“Xüsusilə YPG/PYD və PKK təhlükəsini aradan qaldırmaq məqsədilə hərbi əməliyyatlar həyata keçirir. Şimali Suriyada təhlükəsiz zona yaratmaq planları, Türkiyəni həm kürd qruplaşmalarından qorumağa, həm də qaçqınların geri qaytarılmasına yönəlib. İkinci hədəf qaçqın böhranının həllidir. Türkiyə hazırda ölkəsindəki təxminən 3,6 milyon suriyalı qaçqını öz sərhədləri daxilində təhlükəsiz zonalara köçürmək istəyir. Bu məqsəd, həm daxili sosial-siyasi təzyiqləri azaltmağa, həm də bölgədəki təsirini gücləndirməyə xidmət edir. Üçüncü hədəf isə təbii ki, İdlibə nəzarəti qorumaqla bağlıdır. Türkiyə, İdlibdəki HTŞ və digər qruplaşmaların fəaliyyətini birbaşa dəstəkləməsə də, bu bölgədə öz təsirini qorumağa çalışır. Bu həm Suriya rejiminin hücumlarını məhdudlaşdırmaq, həm də qaçqın axınının qarşısını almaq məqsədi daşıyır. Bu mənada Türkiyə strateji məqsədlər olaraq Rusiya ilə balansı saxlamağa çalışır, eyni zamanda bölücü terror qruplaşmalarına dəstək verdikləri üçün Vaşinqtonla fikir ayrılığı olsa da, Qərb ittifaqını tam itirmək istəmir”.
Günay
