- Siz özünüz ümumiyyətlə cavabını tapmısız niyə Vladimir Putin 8 aydan çox müddətdə işğal siyasətini seçdi? Çünki, Putinə uzun müddət yaxından bələd olanlar belə bu suala cavab tapa bilmir. Putinin özü üçün də bu sürpriz oldu. Axı Putin daim qorxutmaq üçün tam miqyaslı şantajdan bəhs edirdi. Sualı anladınızsa, izah edin bütün bunlar niyə baş verdi, niyə bütün bunlar bizi tapdı?

Sfera.az xəbər verir ki, Paris Siyasi İnstitutunda iqtisadiyyatçı, ekspert Sergey Guriyev jurnalist Ruslan Şaveddinovun sualını cavablandırıb.

-Hadisələrin sonunu bilmirik, amma sizə bu barədə nə düşündüyümü deməyə çalışacağam. 2014-cü ildə Vladimir Putin öz imicini yüksəltmək üçün Krımın ilhaqına əl atdı . Putinin reytinqi pis idi. Hakimiyyətin səkkizinci ilində iqtisadi böhran onun siyasi imicini zədələmişdi iqtisadi artım templəri aşağı idi. On üçüncü ilində Putinin imici qismən bərpa olundu. Ancaq iqtisadi inkişafı da dayandırdı. Putinin hökumət modeli Rusiyanın iqtisadi yüksəlişini məhv etdi. Putinin reytinqi indiki şəraitə uyğun olaraq tamdır. Hal-hazırki sorğu nəticələrinə baxın, rejim o səviyyəyə enmişdi ki, əhalinin 80%-i Putini istəmirdi, indi isə bu faiz göstəricisi 80%dən 60%-ə düşüb.

2014-cü ildə də Putin Ukrayna ilə müharibəyə getmişdi və bu müharibə ona çox tez populyarlıq qazandırdı. Anket sorğularında Putinə rəğbət 90%-ə yüksəldi. Putin sehirli çubuğa sahib olduğuna inanır. Buna isə Rus tarixini yalnız Sovet dərsliklərindən öyrənən vətəndaşlar inanır. Onlar inanır ki, kiminsə ərazisini özünə birləşdirmək yaxşı fikirdir, lakin gec-tez hər şey dumanlı olacaq, ölkə dağılacaq və biz bunu əvvəlki nümunələrdə də görmüşük ki, həqiqətən belədir. FBK komandasının səyləri ilə Aleksey Navalnının youtube kanalı milyonlarla izləyici kütləsi cəlb etmişdi, bu Putin propaqandasına da öz təsirini göstərmişdi . Putin öz əli ilə özünə böyük zərbə vuracaq. sözdə pensiya islahatları gedir lakin, mən deyərdim ki, vətəndaşlar artıq suallar verməyə başlayıb:

Krım təqaüdlərimiz haradadır? Gəlirlərimiz haradadır? Niyə gəlirimiz 10 % artmalı olduğundan faiz aşağıdır?

Hakimiyyətin on üçüncü ili idi və Putin üçün vəziyyət getdikcə dəyişirdi, bu suallara cavab vermək daha da çətinləşirdi. 2020-ci ildə yenə tək liderin Putinin olması haqqında hekayə pandemiya zamanı da insanlara kömək etmədi. Aleksey Navalnı ilə “Beş Addım” proqramına sahib olduğumuzu söyləmişdik; pulu alacağıq, pandemiyadan çox əziyyət çəkən insanlara verəcəyik. O qədər pul da büdcəyə bir zərbə idi. O vaxt, 2020-ci ilin yayında Putinin reytinqi aşağı idi, hətta sorğu nəticələrində 60%-dən aşağı olduğu aylardan belə daha aşağı idi. Buna görə də Putinə nəsə lazım idi. Aleksey Navalnı zəhərlədi və o həbs edildi, amma gəlirlər yenə artmadı və yenə insanlar danışmağa davam edirdi rus əhalisi sizin üçün də çox önəmlidir.

Rus əhalisindən soruşun; niyə gəlirlər artmır və müvafiq olaraq Putin yeni bir Krıma ehtiyacı olduğunu düşünürdü:

“Mən bir həftədən sonra Kiyevə hücum edəcəyəm, Kiyevdə hökumətin dəyişdiriləcək və mənim reytinqim yenidən 90%-ə yüksələcək” - həll etməyə çalışdığı problem bu idi.

Bəziləri deyir ki, əgər sən Putin kimi iki il təcrid olunmuş vəziyyətdə qalsan, başqa cür hərəkət edərsən. Beynimdə bunu düşünürəm, ama haqq vermirəm. ümumiyyətlə isə hekayə çox sadədir. Putin xofu artıq yoxdur. Ukraynalılar Putinin müqavimətini o qədər də önəmsəmirdi, Putin isə ordusunun gücünə çox əmin idi. O, Qərbin birliyini və qətiyyətini lazımınca qiymətləndirmədi o cümlədən o, 2021-ci ilin yayında Əfqanıstanda Qərbin əvvəlki qüdrəti olmadığına dair əhəmiyyətli bir siqnal hiss eləmişdi.

Bunlar Putinin səhvləridir. O səhv etdi, belə bir səhvi diktatorlar edir. Məhz ona görə ki, onların geri dönüşü yoxdur. Kritik konfiqurasiya edilməmişdir, ənənəvi siyasi məsləhətçi və ekspertlər yoxdur. Hansı ki, onları tənqid edir və təqib edirlər. Orduda korrupsiya baş alıb gedir və bütün bunlar Putinin yaratdığı problemlərdir.

O, öz əli ilə müstəqil medianı məhv etdi, Rusiyada vətəndaş cəmiyyətini məhv etdi. O, sırf onun əhatəsində olduğu bir sistem yaradıb, ona ölkədə nələr olduğunu deyən insanları sevmir, bu bu xətadır.

Putin haqqında indi hamı necə danışır?

Ətrafı bir qədər dəyişir ilk rollarda əvvəllər belə olan insanlar, siyasi natiqlər indi Priqojin deyil.

Mən deyim sizə, sizin ölkədə Putindən sonra adam ölkə daxilində nə baş verdiyini necə görür?

Rusiyanın siyasi sistemi əlbəttə ki, bataqlıq kimi görünür. Amma bu bir növ sayğacdır. Ölkədə qarşıdurmalar yaranır. İnsanlar açıq tənqid edə bilir, açıq- aydın görünür ki, əvvəllər bu mümkün deyildi. Bu gün media reytinqləri dərc edə bilir və müşahidələrimə əsasən tarixdə ilk dəfə Şoyqunun daha yüksək antirəğbəti var. Populyarlıqdan daha çox onun reytinqi əsasdır. O, indi hətta ən yaxşı 3 rus siyasətçisi arasında belə yoxdur.

Bu sizi təəccübləndirir?

Siz daxili siyasi sistemdə baş verənləri izləyirsiniz. Ama bu məni qəti təəccübləndirmir. Müharibənin ilk həftəsində hər şey dəyişdi, ona görə də kitab yazdım. Redaktor mənə dedi ki, harada danışırsansa, kitab haqqında nəsə deməlisən. Deyirəm ki, biz diktatorlar haqqında yazmışıq. Diktatorlar buna Spin kitab deyə bilər. O cümlədən rusca tərcüməsi də olacaq. Bu kitabda doğru siyasətə əsaslanan rejimləri təsvir edirik. İnformasiyanın manipulyasiyası ilə bağlı yalanlar, şantaj- bunlar hamısı Vladimir Putin rejimidir. Əlyazma 2021-ci ilin yazısı idi, bu il biz bu əlyazmanı bitirdiyimiz zaman yazmışdıq ki, Putin rejimi olduğu kimi görünür, dəyişir və zamanla köhnə vəziyyətə qayıdır. Sanki sanatoriyanın olduğu diktatura kimi, repressiyaya əsaslanan qorxular.

Lakin rejimin mahiyyətindəki əsas dəyişiklik müharibənin ilk həftəsində baş verdi, məlum oldu ki, artıq 2014-cü il deyil.

Müharibə, uzun sürəcək genişmiqyaslı bir müharibədir Ukraynalılar uzun müddət təslim olmaq fikrində deyillər.

Aynil

Sfera.az