Alça kimlərə olmaz?

Yazın gəlişi ilə təbiət canlanır, ağaclar bar verir, piştaxtalar isə rəngarəng meyvələrlə dolur. Hər fəsilin öz neməti olsa da, yaz aylarında çoxlarının səbirsizliklə gözlədiyi meyvələrdən biri alçadır. May ayı başlayar-başlamaz bazar və marketlərdə alçaya böyük maraq müşahidə olunur. Küçədə, evdə, ofisdə – insanlar alçanı duza batıraraq yeməyi bir adət halına çeviriblər.

Bəs bu meyvə kimlərə fayda, kimlərə ziyan gətirir? “Yeni Sabah” bunu araşdırıb:

Alça – yəni yaşıl gavalı – vitamin və minerallarla olduqca zəngindir. Tərkibində C vitamini, kalium, A və K vitaminləri, dəmir və antioksidantlar yer alır. Bu maddələr immun sistemini gücləndirir, dərini cavanlaşdırır, orqanizmin ümumi sağlamlığına müsbət təsir göstərir. Həzm sisteminə faydalı olan liflərlə zəngin olduğu üçün bağırsaqların fəaliyyətini tənzimləyir və qəbizlik problemini aradan qaldıra bilir. Turş dadı sayəsində iştahanı azaldır və artıq yeməyin qarşısını alır. Aşağı kalorili olması isə onu arıqlamaq istəyənlər üçün uyğun qida edir. Kalium sayəsində ürək-damar sisteminə faydalı təsir göstərir. Eyni zamanda, A vitamini və antioksidantlar dərini və göz sağlamlığını qoruyur.

Alçanı duza batırıb yemək ölkəmizdə geniş yayılmış bir vərdişdir. Bu üsul bəzi hallarda faydalı hesab oluna bilər. Məsələn, isti havalarda orqanizmdə baş verən natrium itkisini az miqdarda duzla kompensasiya etmək mümkündür. Bəzi insanlarda duz mədə turşusunu tənzimləməyə kömək edə bilər. Turşluq və duzun birlikdə verdiyi ləzzət isə doyum hissini artırır. Lakin duzun həddindən artıq istifadəsi ürək, böyrək və qan təzyiqi problemləri olan insanlar üçün risklidir. Buna görə bu vərdişi yalnız sağlam insanlar və az miqdarda yeyənlər davam etdirməlidir.

Bəzi insanlar üçün alça tövsiyə edilmir. Mədə problemi olanlar – reflüks, qastrit və ya xora xəstələri – turşuluq səbəbindən narahatlıq hiss edə bilərlər. Qan təzyiqindən əziyyət çəkənlər isə xüsusilə duzla birlikdə istifadə etdikdə ehtiyatlı olmalıdırlar. Diabet xəstələri də alçanı tərkibindəki təbii şəkərlərə görə həkim məsləhəti ilə yeməlidirlər. Hamilə qadınlar üçün isə bu meyvə bəzi narahatlıqlara səbəb ola bilər, buna görə də onlara da diqqətli olmaq tövsiyə olunur.

Gündə 5-10 ədəd alça yemək kifayət edir. Əgər duz əlavə olunursa, miqdar daha da azaldılmalıdır. Ən uyğun vaxt yeməkdən əvvəl və ya günorta saatları hesab olunur. Təzə, sağlam və yaxşı yuyulmuş meyvələrə üstünlük verilməsi vacibdir.

Yəni alça dadlı olmaqla yanaşı, düzgün istifadə edildikdə sağlamlıq üçün də faydalıdır. Ancaq hər şeydə olduğu kimi, burada da miqdar və fərdi xüsusiyyətlər nəzərə alınmalıdır.