Dünyada ən çox sevilən heyvanlardan biri pişikdir. Ölkəmizdə də vəziyyət belədir desək, yanılmarıq. Lakin bir çox insan onlardan keçə biləcək xəstəliklərdən xəbərsizdir. Xüsusən də pişiklərin cırmaqlaması və dişləməsi diqqətə alınmasa, ciddi xəstəliklərə yol aça bilir. Bu xəstəliklərdən biri Bartonelladır. Oxşar halı yaşayan bir şəxs pişik cırmaqlamasından 1 ay sonra görmə qabiliyyətinin itirib.

Bəs Bartonella nədir?

Sfera.az bildirir ki, Bartonella insanlara və heyvanlara təsir edən bakterial infeksiyalardan biridir.

Bu xəstəlik əsasən heyvanların, xüsusilə pişiklərin dişləməsi və ya cırmaqlaması nəticəsində ötürülür. Bartonella bakteriyası müxtəlif növlərdə olur və onların hər biri müxtəlif xəstəliklərə səbəb ola bilər.

Bartonella infeksiyası “Bartonella henselae” kimi bakteriyalar tərəfindən törədilir. Bu bakteriyalar heyvanların qanında yaşaya bilir və bir çox hallarda pişiklər əsas daşıyıcılar sayılır. İnsanlara isə bir neçə yollarla keçə bilər. Belə ki, pişik cırmağı və ya dişləməsi zamanı bakteriya pişiklərin tüpürcəyi və dırnaqları vasitəsilə insana keçə bilər. Bəzi Bartonella növləri gənələr, bitlər və qum milçəkləri vasitəsilə də ötürülə bilər. Nadir hallarda, infeksiya yoluxmuş qan və ya steril olmayan tibbi avadanlıqlarla da yayıla bilər.

Bartonella infeksiyasının simptomları yoluxma yolundan və bakteriya növündən asılı olaraq dəyişir. Ən çox rast gəlinən 3 forması var:

1. Pişik cırmağı xəstəliyi (Cat Scratch Disease – CSD)

Əsasən pişik cırmağı və ya dişləməsi nəticəsində yaranır.

Simptomlar: Cırmaq və ya dişləmə yerində qızartı, şişkinlik və irinli yara, yaxınlıqdakı limfa düyünlərinin böyüməsi və ağrılı olması, qızdırma, halsızlıq, baş ağrısı, bəzən dəri töküntüləri və göz problemləri.

2. Xətti angiomatoz (Bacillary Angiomatosis)

Əsasən immun sistemi zəif olan insanlarda, xüsusilə QİÇS xəstələrində rast gəlinir.

Simptomlar: Dəridə və daxili orqanlarda qırmızı, qabarıq damar mənşəli şişlər, həddindən artıq yorğunluq və zəiflik, ağırlıq hissi və ağrılar.

3. Trenç qızdırması (Trench Fever)

Bartonella quintana bakteriyası tərəfindən törədilir və əsasən bitlər vasitəsilə yayılır.

Simptomlar: Yüksək temperatur, üşütmə və titrətmə, baş və əzələ ağrıları, sümüklərdə və oynaqda şiddətli ağrılar, aralıqlı qızdırma tutmaları.

Bartonella infeksiyasını aşkar etmək üçün bəzi diaqnostik metodlardan istifadə edilir. Bunlar antikorların və ya bakteriyanın özünün aşkar edilməsi üçün qan testləri, bakteriyanın DNT-sini aşkar edərək infeksiyanı təsdiqləyən PCR testi, xüsusilə Bacillary Angiomatosis hallarında şişlərin biopsiyası diaqnozun qoyulması üçün Biopsiya testidir.

Bartonella infeksiyasının müalicəsi xəstəliyin formasına və ağırlıq dərəcəsinə görə dəyişir. Yüngül hallar (pişik cırmağı xəstəliyi) adətən öz-özünə sağalır və yalnız simptomatik müalicə tələb olunur (istirahət, ağrıkəsicilər, temperaturu salan dərmanlar). Antibiotik müalicəsi daha ağır hallarda və ya immun sistemi zəif olan xəstələrdə istifadə edilə bilər.

Bartonella infeksiyasından qorunmaq üçün müəyyən tədbirləri görmək vacibdir. Pişik cırmağından və dişləməsindən qaçınmaq, cırmaqlanmış və ya dişlənmiş yeri dərhal sabun və su ilə yumaq, heyvanların gənə və bitlərdən qorunmasını təmin etmək, ev heyvanlarının müntəzəm olaraq baytarlıq müayinəsindən keçirilməsi, xüsusilə ev heyvanları ilə sıx təmasda olan şəxslər üçün gigiyenaya diqqət yetirmək vacib məqamlardır.

Bartonella infeksiyası adətən ciddi təhlükə yaratmasa da, bəzi hallarda ağırlaşmalara səbəb ola bilər. Xüsusilə immun sistemi zəif olan şəxslərdə xəstəlik daha ağır keçə bilər. Pişik cırmağı və dişləmələrindən qorunmaq, şəxsi gigiyena qaydalarına riayət etmək və simptomlar yarandıqda vaxtında həkimə müraciət etmək xəstəliyin qarşısını almağın ən effektiv yollarındandır.

Firuzə Əliyeva

Pişik bəsləyənləri gözləyən TƏHLÜKƏ: Kor ola bilərsiniz! - FOTO