Maqnit qasırğası nədir, fəsadlarından necə qoruna bilərik? - ARAŞDIRMA

“Geomagnetic storm”, yəni maqnit qasırğası... Demək olar, son illər bu termin mütəmadi olaraq işləndiyinə görə, hər kəsə tanışdır. Davamlı olaraq, maqnit qasırğası ilə bağlı xəbərdarlıqlar edilir, müəyyən fəsadlarının olduğu qeyd olunur.

Sfera.az bildirir ki, maqnit qasırğası Günəşdə baş verən partlayışlar nəticəsində yaranan güclü günəş küləklərinin Yer kürəsinin maqnit sahəsinə təsir etməsidir. Günəş küləkləri maqnit sahəsi ilə qarşılıqlı əlaqəyə girəndə, Yerin maqnit sahəsində dəyişikliklər yaranır və bu, maqnit qasırğasına səbəb olur. Bu hadisələr radio rabitə sistemlərinə, peyklərə, elektrik şəbəkələrinə zərər verə bilər. 

Bəs maqnit qasırğasının insan orqanizminə fəsadları nələrdir?

Mütəxəssislər qeyd edirlər ki, maqnit qasırğalarının insan orqanizminə birbaşa fiziki zərər yetirdiyi elmi cəhətdən tam sübut edilməsə də, bəzi insanlarda ona qarşı həssaslıq müşahidə oluna bilər. Məsələn, bəzi insanlar maqnit qasırğaları zamanı baş ağrıları yaşayırlar. Bu, maqnit sahəsindəki dəyişikliklərin beyin fəaliyyətinə təsiri ilə izah olunur.

Yaxud maqnit qasırğaları zamanı yuxu rejimində problemlər, yuxusuzluq və ya yuxunun keyfiyyətində azalma yarana bilər. Araşdırmalara görə, maqnit qasırğaları zamanı ürək ritmində dəyişikliklərin, qan təzyiqində artımın, ürək-damar xəstəliklərindən əziyyət çəkən insanlarda narahatlıq hissinin və risklərin artması da mümkündür. Bəzi insanlar maqnit qasırğası zamanı daha gərgin və əsəbi olurlar.  

Bu, emosional vəziyyətə və sinir sisteminə təsir göstərən faktor kimi qəbul edilir. Dəyişən maqnit sahəsi bəzi insanlarda diqqət və konsentrasiya çatışmazlığına da səbəb olur, xüsusən də gün ərzində yorğunluq hissi artarsa... Mütəxəssislər bildirirlər ki, bu fəsadlar hər kəsdə müşahidə olunmur və təsir səviyyəsi insandan insana fərqlidir.

Maqnit qasırğası ölümlərə səbəb ola bilərmi?

Bununla bağlı tibbi ekspertlər bildirirlər ki, maqnit qasırğasının birbaşa olaraq ölümlə nəticələnməsi elmi cəhətdən sübut edilməyib. Bu təbii hadisə insanların gündəlik həyatına müəyyən təsir edə bilsə də, ölümə səbəb olduğu barədə dəqiq sübutlar yoxdur. Lakin bəzi risk qruplarında, xüsusilə ürək-damar xəstəliklərindən əziyyət çəkən insanlarda, maqnit qasırğaları zamanı ürək ritmində dəyişikliklər, təzyiqin artması və digər narahatlıqlar baş verə bilər. Belə hallarda, dolayısı ilə, qasırğa bu xəstəliklərin ağırlaşmasına və potensial olaraq sağlamlıq üçün ciddi risklər yaratmasına gətirib çıxarır.  Əsas risklər ürək xəstəlikləri, yüksək təzyiq və ya digər kroniki xəstəlikləri olan insanlarda müşahidə olunsa da, maqnit qasırğasının özü birbaşa ölümcül deyil.

Bəs maqnit qasırğasının fəsadlarından necə qorunaq?

Mütəxəssislərin fikrincə, maqnit qasırğaları zamanı ürək və qan təzyiqində dəyişikliklər ola biləcəyindən, xüsusilə ürək-damar problemləri olan insanlar müntəzəm olaraq təzyiqlərini yoxlamalı və həkim məsləhətinə uyğun dərmanlarını qəbul etməlidirlər. Yuxu pozğunluqlarının qarşısını almaq üçün gecə vaxtı sakit və rahat şəraitdə yatmaq, yuxu rejimini qorumaq önəmlidir. Yatmazdan əvvəl ağır yeməklərdən və elektron cihazlardan uzaq durmaq da faydalı ola bilər.

Həmçinin maqnit qasırğası zamanı su balansını qorumaq və sağlam qidalarla qidalanmaq orqanizmin ümumi vəziyyətinə müsbət təsir göstərə, baş ağrıları və yorğunluğun qarşısını almağa kömək edə bilər. Maqnit qasırğaları zamanı əsəbilik və narahatlıq hiss olunduğuna görə, meditasiya, yoga, dərin nəfəs alıb-vermə kimi üsullarla stressi azaltmaq faydalıdır.  Mütəxəssislər qeyd edirlər ki, yüngül fiziki fəaliyyət, məsələn, gəzmək və ya evdə yüngül məşqlər də qan dövranını yaxşılaşdırmağa və stressi azaltmağa kömək edir. Həmçinin bu hadisə zamanı elektron cihazları minimal istifadə etmək və lazımsız elektromaqnit sahələrdən uzaq durmaq da faydalıdır.

Günay