Azərbaycan ixracda iki bazardan asılıdır - Bu, bəzi risklər yaradır

Azərbaycandan 2025-ci ilin yanvar–avqust aylarında qeyri-neft məhsullarının ixracı 2,4 milyard ABŞ dolları təşkil edib. Bu qədər məhsulun 50 faizini Rusiya və Türkiyə alıb. 

 

Rusiyaya qeyri-neft məhsulları üzrə ixrac 814,1 milyon ABŞ dolları təşkil edib ki, bu da ümumi ixracın 33,93 %-dir. 

Türkiyəyə isə 394,5 milyon ABŞ dolları həcmində qeyri-neft məhsulu ixrac olunub ki, bu da cəmi ixracın 16,44 faizidir. 

Bu məlumatlardan görünür ki, Azərbaycanın qeyri-neft məhsullarının ixracı iki ölkənin bazarından daha çox asılıdır. İki ölkədən asılılıq yaxşı göstərici deyil və riskli hal hesab olunur. 

 

Bəs Azərbaycan ixrac coğrafiyyasını şaxələndirmək üçün nə etməlidir?

 

Sfera.az-a bu barədə açıqlama verən iqtisadçı Xalid Kərimli xüsusilə kənd təsərrüfatında ölkəmizin Rusiya bazarından ciddi şəkildə asılı olduğunu bildirib. 

Onun sözlərinə görə, pomidor, alma, xurma kimi tez xarab olan məhsullar əsasən Rusiyaya ixrac olunur:

 

“Türkiyə ilə isə əsasən gübrə, enerji məhsulları və digər mallar üzrə əməkdaşlıq var, lakin meyvə ixracında həmin bazara daxil ola bilmirik.
Kənd Təsərrüfatı Nazirliyi və Azpromo kimi qurumlar sahibkarların yeni bazarlara çıxışını təşviq etməlidirlər. Çünki hazırda kənd təsərrüfatı məhsullarının 90-95 faizi Rusiya istiqamətinə yönəlir. Halbuki ərəb ölkələri və Avropa bazarları da potensial imkanlar təqdim edir”.

 

 

İqtisadçı sahibkarların kifayət qədər ixrac təcrübəsinin olduğunu və yeni bazarlara çıxmağın həm də onların biznesinin dayanıqlılığı baxımından əhəmiyyətli olduğunu qeyd edib: 

“Rusiya məhsullarımızı qəbul etsə də, istənilən vaxt bunu siyasi təzyiq alətinə çevirə bilər. Bu isə sahibkarlara ciddi zərər vurur. Odur ki, yeni bazarların axtarışı ilk növbədə iş adamlarının üzərinə düşür. Bununla yanaşı, ölkədə saxlama anbarları və soyutma sistemləri qurulmalıdır ki, fermerlər tələsik qərar verməsinlər. Əgər ehtiyac yaranarsa, məhsul anbarlarda qorunub daha sərfəli vaxtda ixrac edilə bilər”.

 

X.Kərimli əlavə edib ki, bu sahədə layihələrin maliyyələşdirilməsi vacibdir, amma əsas məsuliyyət sahibkarların üzərində qalır:

 

“Çünki kənd təsərrüfatı özəl sektor hesab olunur, ixrac və satış da biznesin öhdəsinə düşür. Dövlət isə sadəcə olaraq uyğun şərait yaratmalıdır. Qeyd olunmalıdır ki, mövcud göstəricilər kifayət qədər kiçikdir. Təəssüf ki, qonşu ölkələrlə müqayisədə Azərbaycanın qeyri-neft ixracı bir neçə dəfə azdır. Həm Gürcüstan, həm də Ermənistan bu sahədə bizi qabaqlayır. Bu da ölkəmizin hələ də neft və enerji sektorundan asılılığının davam etdiyini göstərir”.

Fidan Hacızadə
Sfera.az