Dünyanın müxtəlif yerlərində bir vaxtlar həyatla dolu olan, bu gün isə sükuta qərq olmuş kəndlər var. İnsan ayağının dəymədiyi, evlərin dağılmağa üz tutduğu bu kəndlər bəzən təbiət fəlakətləri, bəzən müharibələr, bəzən də iqtisadi çətinliklər səbəbilə boşalıb. Tərk edilmiş kəndlər təkcə coğrafi məkan deyil, həm də tarix, yaddaş və unudulmuş həyat hekayələridir.

Sfera.az qitələr və region üzrə tərk edilmiş kəndlərin bir neçəsini təqdim edir:

1. Avropada səssiz kəndlər

İtaliyada Craco adlı kənd tərk edilmiş yaşayış məntəqələrindən biridir. Qədim dağ yamacında yerləşən Craco 1960-cı illərdə torpaq sürüşmələri səbəbilə boşaldılıb. Bu gün isə kənd “ruhlar şəhəri” kimi turistlərin diqqətini cəlb edir.

Fransada Oradur-sur-Glane kəndi isə II Dünya müharibəsi zamanı nasistlər tərəfindən yandırılıb və sakinləri qətlə yetirilib. Fransa hökuməti kəndi olduğu kimi saxlayaraq “xatirə abidəsi” elan edib. Burada hər daş bir insan taleyini xatırladır.

2. Asiyada tərk edilmiş həyat

Çində Şengşi (Shengsi) arxipelaqında yerləşən Goqui kəndi bitkilərin ağuşunda itib. Təbiət burada insanın yerini tutub. Evlərin üzəri yaşıl sarmaşıqlarla örtülüb. Sakinlər illər əvvəl balıqçılıqdan dolana bilmədikləri üçün kəndi tərk ediblər.

Yaponiyada Nagoro kəndi isə əhalisinin yerinə qoyulmuş yüzlərlə kukla ilə tanınır. Burada yaşayan son sakinlərdən biri kəndi “kukla muzeyinə” çevirib. Hər kukla bir vaxtlar yaşamış kənd sakinini təmsil edir.

3. Amerika qitəsində unudulmuş kəndlər

ABŞ-da 19-cu əsrdə qızıl axtarışı dövründə yaranmış onlarla kənd indi “ghost town” kimi tanınır. Kaliforniyadakı Bodie kəndi onlardan biridir. 10 mindən çox əhalisi olan bu kənd qızıl ehtiyatları tükənəndə boşalıb. Hazırda turizm obyekti kimi qorunur.

Meksikada isə San Juan Parangaricutiro kəndi 1943-cü ildə Parikutin vulkanının püskürməsi nəticəsində məhv olub. Kəndin yalnız kilsəsinin bir hissəsi hələ də lavalar arasında görünür.

4. Azərbaycan və regionda tərk edilmiş kəndlər

Qarabağ müharibələri nəticəsində Azərbaycan ərazisində də onlarla kənd illərlə boş qalıb. Məsələn, Füzuli, Cəbrayıl, Zəngilan, Kəlbəcər, Laçın, Qubadlı, Ağdam rayonlarında yerləşən kəndlər 2020-ci ilə qədər tərk edilmiş vəziyyətdə idi. Hazırda onların bərpası prosesi gedir, lakin uzun illər bu kəndlər “səssiz yaddaşın simvolu” olub.

Gürcüstanda və Ermənistanın dağlıq bölgələrində də köç səbəbindən boşalmış kəndlər var. Əhalinin şəhərlərə axını nəticəsində dağ kəndləri tənha qalıb.

Tərk edilmiş kəndlər sükutun, yoxluğun və keçmişin simvoludur. Onlar bəşəriyyətin unudulmuş səhifələrini daşıyır. Bu kəndlər təkcə turizm obyekti deyil, həm də insanın təbiətlə və zamanla münasibətini göstərən canlı dərsliklərdir.

Niyaz Hacıyev
Sfera.az

Tərk edilmiş kəndlər: Səssiz yaddaşın izləri - ARAŞDIRMA