İnsan təbiətinin ən çox yayılmış, lakin ən az müzakirə olunan vərdişlərindən biri olan burun qurdalamaq çox vaxt sadəcə nəzakət məsələsi kimi qəbul edilir.

Sfera.az bildirir ki, 2022-ci ildə dərc edilmiş və Qriffit Universitetinin alimləri tərəfindən aparılan qabaqcıl bir araşdırma bu sadə vərdişin arxasındakı nevroloji təhlükələrə işıq salır. Siçanlar üzərində aparılan təcrübələr göstərir ki, burunun içərisindəki toxumalara zərər vermək, demans və Alzheimer xəstəliyi ilə birbaşa əlaqəli patogenlər üçün beyinə yol aça bilər.

Tədqiqatın mərkəzində insanlarda pnevmoniyaya səbəb ola bilən Chlamydia pneumoniae bakteriyası dayanır.

Gec başlayan demensiya xəstələrinin böyük bir hissəsinin beynində bu bakteriyanın izləri var. Alimlər bakteriyanın burun boşluğu ilə beyin arasında birbaşa əlaqə təmin edən qoxu siniri boyunca hərəkət edə biləcəyini aşkar ediblər. Normalda bədənin müdafiə sistemləri bu keçidin qarşısını əsasən alır. Lakin, burunun içərisindəki incə toxuma təbəqəsi olan burun epiteli zədələndikdə, infeksiyanın sürəti və şiddəti kəskin şəkildə artır.

Təcrübələr zamanı siçan beyinlərinin bakteriyaların mərkəzi sinir sisteminə nüfuz etməsindən sonra çox qısa müddətdə, 24-72 saat arasında reaksiya verdiyi müşahidə edilib.

Beyin bu işğala qarşı müdafiə reaksiyası olaraq amiloid-beta zülalı istehsal etməyə başlayır. Lakin, zamanla bu zülalın yığılması və lövhə əmələ gətirməsi Alzheimer xəstəliyinin ən görkəmli patoloji xüsusiyyətlərindən biridir. Bu, beyni qorumaq üçün normal olaraq ifraz olunan bir zülalın xroniki zədələnmə və ya davamlı infeksiya halında xəstəliyin əsl tetikleyicisi olub-olmadığı sualını doğurur.

Bu tapıntıların insanlarda tam eyni şəkildə işləyib-işləmədiyini təsdiqləmək üçün daha çox klinik tədqiqata ehtiyac olsa da, tədqiqatçılar mövcud məlumatların ciddiyə alınması lazım olduğunu vurğulayırlar.

Neyroalim Ceyms Sent Con xəbərdarlıq edir ki, burun tüklərini qoparmaq və ya burnunu qurdalamaq qoruyucu daxili toxumaya zərər verir və bakteriyalar üçün "açıq qapı" qoyur. Yaşlanmanın, eləcə də ətraf mühit amillərinin və patogenlərə məruz qalmanın Alzheimer riskini artırdığı düşünüldüyünü nəzərə alsaq, bu cür fiziki müdaxilələrdən qaçınmaq sadə, lakin təsirli bir tədbir ola bilər.

Alzheimer müalicəsi olduqca çətin və çoxşaxəli bir xəstəlik hesab olunur.

Lakin, son tədqiqatlar göstərir ki, bu vəziyyət yalnız genetik meyllə izah edilə bilməz; bakteriyalar, viruslar və ətraf mühit amilləri də əhəmiyyətli rol oynayır. 2024-cü ildə dərc edilmiş tədqiqatlarla gücləndirilən bu yanaşma, qoxu hissimizlə beynimiz arasındakı dar keçidin sağlamlığımız üçün nə qədər vacib olduğunu ortaya qoyur. Gələcəkdə insan mərkəzli tədqiqatlar sadə, bəlkə də nəzərdən qaçırılmış bir vərdişdən imtina etməyin neyrodegenerativ xəstəliklərə qarşı mübarizədə gözlənilməz bir dönüş nöqtəsi ola biləcəyini təsdiqləyə bilər.

Aynil

Çox burun qurdalamaqla Alzheimer xəstəliyi arasında əlaqə aşkar edilib