"Mercedes" 70% mənfəətini itirib, "Volkswage"n 87 ildən sonra ilk dəfə Almaniyadakı zavodları dayandırır, "BYD" isə Macarıstanda ildə 150 min avtomobil istehsal edəcək zavod qurur.

Sfera.az xəbər verir ki, kapitulyasiya rəqəmlərində ciddi fərqlər var. Belə ki, “Mercedes-Benz” 2025-ci ilin ilk yarısında xalis mənfəətinin 56%-ni itirib. İkinci rübdə azalma 69% olub, ötən ilki 3,1 milyard avrodan 957 milyon avroya düşüb. Üçüncü rübdə isə əməliyyat mənfəəti 70% çöküb. “BMW”də də ciddi geriləmə olub. Xalis mənfəət 2,7 milyard avrodan 1,8 milyard avroya enərək üçdə bir azalıb. “Volkswagen” isə ilk rübdə mənfəətinin 40%-ni itirib. Ümumilikdə, 2024-cü il ərzində “alman üçlüyünün” mənfəəti 33-40,5% intervalında azalıb. “Stellantis” üçün vəziyyət daha ağırdır: 2024-cü ildə mənfəət 70% düşərək 5,5 milyard avroya enib. 2025-ci ilin ilk yarısında konsern artıq 2,3 milyard avro zərərə düşüb.

Zavodların yüklənmə səviyyəsi cəmi 45%-dir, halbuki norma 75% sayılır. “Volkswagen” tarixində ilk dəfə, yəni 87 ildən sonra Almaniyada üç zavodu bağlayır. Şirkət 35 min işçini ixtisar etməyi planlaşdırır. “Audi2 elektrikli “Q8 e-tron”un istehsal edildiyi Brüssel zavodunu dayandırıb, 7,5 min iş yeri ixtisar edilib. “Bosch” isə 18,5 min işçi azaldır. Finlandiyanın “Mercedes-Benz”, “SAAB” və “Opel” yığan “Valmet Automotive” şirkəti isə yarım əsrdən sonra 2024-cü ilin dekabrında istehsalı tam dayandırıb. “AlixPartners” konsaltinq şirkəti Avropada daha 8 avtomobil zavodunun bağlanacağını proqnozlaşdırır. Orta yüklənmə səviyyəsi isə cəmi 55%-dir. Qeyd edək ki, zavodun yüklənməsi 75%-dən aşağı düşdükdə o, ziyanda sayılır.

Proqnozlara görə, 2030-cu ilə qədər Almaniya avtomobil sənayesində 100 minədək şəxs iş yerini itirə bilər. Çin isə irəliləyir. 2025-ci ildə Çin avtomobil markalarının Avropa bazarındakı payı təxminən 5%-dir. 2030-a qədər bu göstəricinin 10%-ə çatacağı gözlənilir. Avropa istehsalçıları Çin rəqabəti səbəbilə ildə 1-2 milyon satış itirəcəklər. “BYD” Macarıstanın Seqed şəhərində ildə 150 min avtomobil istehsal edəcək zavodun tikintisini başa çatdırır. Şirkətin planları Türkiyə və İtaliyada daha iki zavod açmaqdır. “BYD” 2028-ci ildən etibarən Avropa üçün nəzərdə tutulan bütün avtomobilləri məhz Avropa ərazisində istehsal etməyi hədəfləyir. “Chery” Barselonadakı keçmiş “Nissan” zavodunda “Ebro” və “Omoda” modellərini yığır. “Geely” “Smart” və “Polestar” üçün Macarıstan, Çexiya və Slovakiyada sahələr axtarır. “GAC” isə Brüsseldə Audi zavodunu almaq imkanını öyrənir. Beləliklə, altı ən iri Çin avtomobil istehsalçısı Avropada zavodlar tikməyə və ya satın almağa hazırlaşır.

Çin elektromobillərinin qiyməti Avropa modellərindən 30% ucuzdur. Almaniyada elektrik enerjisinin qiyməti 1 kVts 0,45 dollar, Çində isə cəmi 1 kVts 0,08 dollar təşkil edir. İstehsal xərcləri dəfələrlə aşağıdır. Çində elektromobillərin bazar payı 35%-dir, 2025-ci ilin sonuna 50% olması gözlənilir. Avropada elektrikli avtomobillərə keçid daha ləng gedir, istehsalçılar isə zərərli elektrik modellərini kompensasiya etmək üçün benzinli avtomobillərin qiymətlərini artırmağa məcburdur. Çin şirkətləri yalnız yeni müəssisələr qurmaqla kifayətlənmir, həm də Avropa avtomobil istehsalçılarının müflis olmuş zavodlarını satın alırlar. “Renault” daxili yanma mühərrikli avtomobillər istehsalı üçün “Geely” ilə birləşib.

“Nissan” isə Böyük Britaniyadakı “Sandelend” zavodunu Çinli “Dongfeng” modellərinə uyğunlaşdırır. 10 min işçisi olan iri bir zavodun bağlanması şirkətə 1,5 milyard avroya başa gəlir və həmkarlar ittifaqları ilə proses üç ilə qədər çəkir. Çin investorları üçün isə hazır zavodu almaq, iş yerlərini qorumaq və “xilaskar” imicini qazanmaq daha asandır.

Belə istehsal modeli şirkətlərə Çin idxalına tətbiq olunan 35,3%-dək AB gömrük rüsumundan yayınmağa imkan verir, Avropada yığılmış avtomobillər “avropalı” sayılır. ABŞ-nin, xüsusilə Trampın tətbiq etdiyi 27,5%-lik tariflər Avropa avtomobillərinə zərbə vurur. “Stellantis” 300 milyon avro itirib, Şimali Amerikada satışlar 25% azalıb. “Volkswagen” 1,3 milyard avro zərər yazıb. Alman avtomobil istehsalçıları ilin sonunda 10 milyard avrodan çox gəlirdən məhrum ola bilərlər. Avropa konsernləri yüksək qeyri-sabitlik fonunda maliyyə proqnozlarından imtina edirlər.

“Mercedes”, “Stellantis” və “Volvo” 2025-ci il üçün proqnoz verməkdən tamamilə imtina edib. Avropa avtomobil sənayesi sadəcə böhran keçirmir, texnoloji müstəqilliyini itirir və Çin markaları üçün yığım meydançasına çevrilmək riski ilə üzləşir.

Firuzə Əliyeva

Sfera.az

"Avropa nəhəngləri böhrandadır, Çin markaları isə..." - ARAŞDIRMA