Tramp ABŞ-nin hegemonluğunu zəiflədir? - "Çoxqütblü dünya nizamına doğru gedirik"

ABŞ Pezidenti Donald Trampın Rusiyaya qarşı yeni sanksiyalar tətbiq etməyəcəyini açıqlaması beynəlxalq gündəmin əsas mövzularından birinə çevrilib. Bu qərar Vaşinqtonun Moskva qarşısında mövqelərinin zəifləməsi, yaxud Trampın fərqli siyasi yanaşmasının nəticəsi kimi qiymətləndirilir.

 

Məsələ ilə bağlı politoloq Telman Nüsrətoğlu Sfera.az-a açıqlamasında bildirib ki, Trampın mövqeyi əslində ABŞ-nin qlobal siyasətdəki mövcud problemlərini üzə çıxarır:

“Biz Amerikanın qlobal hegemonluğunun sonuna yaxınlaşırıq. Bunu geosiyasi, iqtisadi və hərbi parametrlər üzərindən dərin təhlil etsək, aydın şəkildə görmək olar ki, artıq çoxqütblü dünya nizamına doğru gedilir. Burada ABŞ-nin hegemonluğunun qarşısında ən böyük faktor Çinin iqtisadi, texnoloji və hərbi yüksəlişidir”.

Ekspertin sözlərinə görə, Vaşinqton hegemon mövqeyini qorumaq üçün mütləq güclü müttəfiqlərə ehtiyac duyur. Lakin Rusiyaya tətbiq edilən sanksiyalar Moskvanı daha çox Pekinə yaxınlaşdırır:

 

“Sanksiyalar artdıqca Rusiya Çinə məhkum olur. Bu isə ABŞ üçün arzuolunan bir məqam deyil. Əksinə, aparılan siyasətin iflası deməkdir. Çünki Rusiya, Çin və Hindistan arasında yaxınlaşma Amerikanın təsir imkanlarını daha da zəiflədir. Onun Rusiya ilə əməkdaşlıqda maraqlı olduğu barədə ittihamlar səslənib. Tramp bir tərəfdən Yaxın Şərqdə İsrail-Ərəb münasibətlərində balans yaratmağa, digər tərəfdən isə Rusiya-Ukrayna müharibəsini bitirməyə çalışırdı. Əgər imkan olsa, ABŞ Ukraynanı qurban verməyə hazır idi. Lakin Avropa dövlətlərinin mövqeyi buna mane olurdu. Bu səbəbdən də Vaşinqtonun seçim imkanları məhduddur”.

Politoloq vurğulayıb ki, ABŞ-nin ikili standartlara əsaslanan siyasəti beynəlxalq hüquqda etibarsızlıq yaradır və dünyada Amerikanın mövqeyinə inamı zəiflədir:

“Yeni dünya nizamı qurulur, köhnə düzən isə bütün parametrləri ilə dağılmaqdadır. İstər ABŞ-Rusiya, istər ABŞ-Çin, istərsə də Qərbin ümumi siyasəti yenidən tənzimlənir”.

Beləliklə, ekspertin fikirlərindən görünür ki, Trampın Rusiyaya sanksiya tətbiq etməməsi yalnız şəxsi qərar deyil, həm də ABŞ-nin dəyişən beynəlxalq reallıqlar qarşısında məhdud imkanlarının göstəricisi kimi dəyərləndirilə bilər.

Bəsti Rəfizadə
Sfera.az