Əsnəmək niyə yoluxucudur?

Orta hesabla bir yetkin gündə təxminən 20 dəfə əsnəyir. Amma ən maraqlısı odur ki, başqasının əsnədiyini görmək tez-tez özümüzün də əsnəməyinə səbəb olur. Bu refleksi boğmaq demək olar ki, mümkün deyil. Bəs niyə? Nə üçün əsnəmək təkcə yorğunluq əlaməti deyil, həm də yoluxucu bir davranışdır? Alimlər bu mövzuda bir çox nəzəriyyələr irəli sürsələr də, hələ də qəti cavab tapa bilməyiblər.

 

Sfera.az bildirir ki, əldə edilən məlumatlar bu sadə refleksin düşündüyümüzdən daha dərin mənalara malik ola biləcəyini göstərir.

 

Əsnəməkdə məqsəd nə ola bilər?

Əsnəməyin niyə baş verdiyinə dair vahid konsensus yoxdur. Bəzi elm adamları bunun tənəffüslə əlaqəli olduğuna inanırlar. Yorulduğumuz zaman dərindən nəfəs almağı dayandırırıq və bədənimizdə karbon qazı toplanır. Əsnəmə, bir növ xüsusi nəfəs alma texnikası olaraq, oksigen qəbulunu artıra və artıq karbon qazını xaric edə bilər.

 

Başqa bir nəzəriyyə isə əsnəməyin beynin temperaturunu aşağı salaraq onu soyutduğunu göstərir. Bəzi araşdırmalar da bu hərəkətin daxili orqanları və ağciyərləri uzatmaqla bədəni canlandırmağa kömək etdiyini iddia edir. Başqa sözlə, əsnəmə təkcə yuxulu olduğumuz zaman deyil, həm də beynimizdə və bədənimizdəki müəyyən kimyəvi dəyişikliklərə cavab olaraq baş verir.
 

Bəs əsnəmək niyə yoluxucudur?

 

İndi isə keçək ən maraqlı suala. Araşdırmalar göstərir ki, başqasının əsnədiyini görmək əsnəmə ehtimalını altı dəfə artırır. Alimlər bu təsiri “sosial aynalama” və ya “mimika” davranış anlayışı ilə izah edirlər. Bu, başqasının təbəssümünə cavab olaraq gülümsəmək və ya onların ayaqlarını çarpazlaşdırmasını təqlid etmək kimidir.

 

Beyindəki güzgü neyronları gördüyünüz hərəkəti istər-istəməz təkrarlamanıza səbəb olur. Bu, təkcə insanlarda deyil, şimpanze və aslan kimi sosial heyvanlarda da müşahidə olunur.

 

Yoluxucu əsnəmənin də qrup daxilində sayıqlığı artırdığı, qrup davranışlarını sinxronlaşdırdığı və sosial əlaqələri gücləndirdiyi düşünülür. Bir sözlə, əsnəməyin yoluxucu təbiəti əslində bizi bir-birimizə bağlayan təkamül refleksi ola bilər.

 

Bütün canlılar əsnəyirmi?

 

Əsnəmək tək insanlara xas deyil. Quşlar, sürünənlər və bəzi balıq növləri də daxil olmaqla bir çox məməlilərin əsnəməsi məlumdur. Əslində, daha böyük və daha mürəkkəb beyinlərə sahib olan növlərdə əsnəmənin daha uzun sürdüyü müşahidə edilmişdir. Bu, əsnəməyin birbaşa beyin kimyası ilə əlaqəli ola biləcəyini göstərir.

 

Beləliklə, pişiyinizi, itinizi və ya quşunuzu görəndə əsnədiyiniz zaman əslində eyni əsas refleksi paylaşırsınız.

AYNİL