Elm və təhsil naziri Emin Əmrullayevin müəllimlərin mərhələli şəkildə tam ştata keçirilməsi ilə bağlı açıqlaması ölkədə geniş müzakirə doğurub. Nazir bildirib ki, yaxın illərdə 20 min tam ştat müəllim vəzifəsi yaradılacaq.

Onun sözlərinə görə, tam ştatlı müəllimlərin aylıq əməkhaqqısı hazırkı orta maaşdan iki dəfə yüksək olacaq.

"Tam ştatlı müəllim həftəlik 30–36 saat işləyəcək, bunun 18-24 saatı birbaşa dərs yükü olacaq. Qalan müəllimlər isə saathesabı qaydada fəaliyyət göstərməyə davam edəcəklər. Çünki bu sistem bütün məktəblərə tətbiq oluna bilmir, daha çox böyük məktəblər nəzərdə tutulub”, — nazir qeyd edib.

Hazırda ölkədə orta aylıq əməkhaqqı təxminən 1050 manat təşkil edir. Bu halda tam ştatlı müəllimlərin maaşı 2100 manatı ötəcək.

Cəmiyyətdə əsas suallardan biri isə budur: Hazırki imkanlarla bu cür sistemi yaratmaq çətin olmayacaq? Və bu islahat real olaraq icra edilə biləcəkmi?

Məsələ ilə bağlı təhsil eksperti Elşən Qafarov Sfera.az-a açıqlama verib. Ekspert nazirin dediklərində müəyyən həqiqət payının olduğunu və Azərbaycan məktəblərində müəllimlərin ştata keçirilməsinin vacib olduğunu qeyd edib.

Lakin bunun nə zaman və necə ediləcəyi məsələsində tam aydınlıq yoxdur. Elşən Qafarovun sözlərinə görə, ştata keçid ikinci sertifikasiya mərhələsindən sonra başlayacaq:

“2027-ci ildən etibarən proses ibtidai sinif müəllimlərindən başlayacaq. 2028-də Azərbaycan dili, 2029-da riyaziyyat və xarici dil, 2030-da fizika, kimya, biologiya və coğrafiya, 2031-ci ildə isə tarix və fiziki tərbiyə müəllimləri üzrə ştat sistemi tətbiq ediləcək. İslahatın başlanmasına 2 il qalsa da, məsələ indidən böyük ajiotaj yaradıb. Nazir tam detalları açıqlamasa da, məqamdan görünür ki, proses mərhələli olacaq və 2027-ci ilin sentyabrında start veriləcək”.

Mütəxəssis xatırladıb ki, bu, ilk belə ajiotaj deyil. 2023-cü ildə də bütün məktəblərin publik hüquqi şəxsə çevriləcəyi elan olunmuş, hətta həmin ilin iyulunda bu istiqamətdə nümunəvi nizamnamə qəbul edilmişdi:

“Bir ay bu məsələ də geniş müzakirə olundu, ölkədə qeyri-müəyyənlik yarandı. 16 məktəb publik hüquqi şəxs elan edildi, amma sonra mövzu birdən-birə bağlandı. İslahat dərinləşmədi, nəticə olmadı. Əksinə, təhsildəki əsas problemlər diqqətdən yayınmış oldu. 2024-cü ildə də gözlənilmədən bütün yerli təhsil idarəetmələrində metodbirliklər ləğv edildi və əvəzində “müasir metodist” layihəsi tətbiq olundu. Təkcə 2025-ci ildə bu layihəyə 7 milyondan artıq vəsait ayrıldı, amma sistem işləmədi və bağlandı. Məsələn, ibtidai sinif müəllimi riyaziyyat müəlliminə metodiki nə izah edə bilər? Halbuki əvvəl hər fənn üzrə 300 müəllimə bir metodist düşürdü”.

Ekspert regionlardakı 50-yə yaxın STEAM mərkəzinin fəaliyyətinin nəticələrinin də sual altında olduğunu bildirib:

“STEAM tətbiqi yaxşıdır, amma nəticə nədir? Festival keçirilir, ilk 10 yerdən 8-i Naxçıvan məktəblərinə verilir. Axı Naxçıvanda STEAM ilə bağlı hansı işlər görülüb? Necə olur ki, 200 məktəb 8 yer tutur, qalan 4 min məktəb isə cəmi 2 yer? Lisey və gimnaziya sistemi də tam şəffaf deyil, çünki idarəetmə tam olaraq Təhsil İnstitutunun nəzarətindədir. Bütün dünyada istedadlı uşaqlar 5 yaşdan qəbul edilir, bizdə isə 6-cı sinifdən sonra. Ölkədə istedadlılarla iş metodologiyası qurulmayıb”.

Elşən Qafarov hesab edir ki, nazirin müəllimlərin əməkhaqqısı ilə bağlı açıqlamaları hələ hüquqi baza olmadan verilirsə, bu, müəllimlər arasında əsassız gözlənti yaradır:

“Əməkhaqqının artırılması sərəncamını Prezident verir, mexanizmi Nazirlər Kabineti təsdiqləyir. Bu addımlar olmadan nazirin “2 ildən sonra maaş bu qədər olacaq” deməsi düzgün deyil. Bu, həssas mövzudur və müəllimlərin hissləri ilə oynamaq olmaz. İki ildən sonra nazirin özü vəzifədə olub-olmayacaq belə bilinmir. Bu qədər qeyri-müəyyənlik fonunda real faktın nə olduğu gizlənir.

Təhsil sistemində ardıcıl, nəticəyə hesablanmış siyasət görmürük. Təhsil sistemində son illərdə tez-tez elan edilən, lakin dərinləşməyən islahatlar fonunda yeni açıqlamalar da ciddi strateji hədəflərdən çox gündəm yönümlü bəyanatlar təsiri bağışlayır. Hazırda əsas gözlənti 2027-ci ildən başlayacaq sertifikasiya və ştat sistemi barədə tam, şəffaf və hüquqi əsaslı mexanizmlərin təqdim olunmasıdır”.

Bəsti Rəfizadə

Sfera.az

“Müəllimlərin ştata keçirilməsi həqiqətən lazımdır” – EKSPERT