“İran əlində zəif kartlar olsa da, “xox” gələn qumarbaza bənzəyir” - MÜSAHİBƏ
11:48 / 06.10.2021
2079
Politoloq
Qabil Hüseynlinin Sfera.az-a müsahibəsi.
-
Qabil bəy, İran-Azərbaycan münasibətlərində yaşanan soyuqluq artıq gərginlik
sferasına keçir. Dövlət rəsmi̇ləri̇ də sərt siyasi ritorikaya keçib. Necə
düşünürsünüz, bu gərginlik hələ nə qədər və hansı mərhələyədək davam edəcək?
-
İran sözün əsl mənasında qaşınmayan yaranı qaşımaqda qərarlıdır. Müstəqillik
tariximizə nəzər salsaq, cənub qonşumuzun bir yox, bir neçə dəfə bənzər şəkildə
Bakını qorxutmaq istəməsinin şahidi olmuşuq. İran hər zaman Azərbaycanı bir
zamanlar ondan qoparılan parçası olaraq görüb. Bu gün də bunun şahidi oluruq.
Rəsmi
Bakı hər zaman İrana yaxşı qonşu, etibarlı tərəfdaş olub. İran ərazisində
tarixi cənubi Azərbaycan torpaqları olsa, İranda 35 milyondan çox azərbaycanlı yaşasa
da, Azərbaycan İranın ərazi bütövlüyünə həmişə hörmət edib. Rəsmi Bakı heç bir
halda İran əleyhinə yaradılan koalisiyalara, yaxud Qərbin iqtisadi
sanksiyalarına qoşulmayıb. Bütün bu reallıqlar fonunda rəsmi Tehranın etdikləri,
rəsmilərin açıqlamaları nankorluqdan başqa birşey deyil. O ki qaldı mövcud
situasiyanın gələcəyinə, hər halda iki dövlət arasında müharibə versiyası real
deyil.
Məsələ
ondadır ki, ehtimal olunan müharibə İrana sərf etmir. Rəsmi Tehranın qarşısında
2000-ci ci illərin Azərbaycanı yoxdur. Digər tərəfdən, İran tərəfindən kim Azərbaycanla
müharibə edəcək? 35 milyondan çox cənubi azərbaycanlı soydaşımız? Yoxsa türkmən
qardaşlarımız? Bəlkə hər vəchlə İrandan ayrılmaq istəyən Ahvaz ərəbləri?
İran
hazırda sadəcə olaraq, güc nümayiş etdirir. Bunu qumar masasında əlində zəif
kartları olan, lakin qalib gəlmək istəyən oyunçunun rəqibini qorxutmaq cəhdi
kimi də başa düşmək olar.
-
Xarici mətbuatda Azərbaycan-İsrail münasibətləri ilə bağlı növbəti iddia səsləndirilib.
İngiltərədə fəaliyyət göstərən ərəbdilli "Elaph” qəzeti tərəfindən Azərbaycanda
İsrailə məxsus "F-35” qırıclarının olması haqqında informasiya dərc
olunub. Düzdür daha sonra Azərbaycan Müdafiə Nazirliyinin Mətbuat xidməti
sözügedən məlumatın doğru olmadığını bildirsə də, hər halda bu iddiaya inanlar
da yox deyil...
Birincisi,
iddiada qeyd edilən "F-35” qırıcları öz sinfinin ən müasir döyüş təyyarələridir.
Bu qrıcıların saxlanma və baxım xərcləri alış xərcindən iki-üç dəfə bahadır. Azərbaycan
indiki halda çətin ki, belə bahalı bir döyüş təyyarəsini alıb iqtisadiyyatını çətin
vəziyyətinə salsın.
İkincisi,
görünür, bu iddianı səsləndirən savadsızlar "F-35” qırıcları almağı BTR və
ya ZTR almaq sanır. Adıçəkilən döyüş təyyarəsi bir yox, bir neçə ölkənin ortaq
layihəsidir. Bildiyiniz kimi, qardaş Türkiyə də bu təyyarələrin hazırlanmasında
işitrak edən ölkələrdəndir. Bununla belə, Türkiyəyə söz verilən "F-35” qırıcları hələ
təhvil verilməyib. Bu reallıqlar bir daha sübut edir ki, bu iddia əsassız və məntiqsizdir.
-
Qabil bəy, İran tərəfinin səsləndirdiyi bir iddia da İsrail hərbçilərinin Qarabağda
yerləşməsidir...
Bir
o qalıb, desinlər ki, Qarabağda yadplanetli hərbi bazası da var. Rəsmi Tehran
bu cür əsassız və məntiqsiz iddialar səsləndirməkdənsə, yaxşı olardı 44 günlük
müharibə zamanı Ermənistana verdiyi logistik, hərbi, iqtisadi, dəstəkdən
danışsın.
İran
bu gün Qarabağda İsrailə məxsus və ya hansısa qurplaşmanın hərbçilərinin olduğu
iddiasını sübut edə bilməz. Çünki belə bir şey yoxdur. Lakin rəsmi Bakı 44
günlük müharibə vaxtı İrandan Ermənistana daşınan silah-sursatı, müharibədən
sonra Qarabağa qanunsuz daşınan yanacaq və silah TIR-ları ilə bağlı sayısız
fakt, dəilil, sübut təqdim edə bilər.
-
İran Azərbaycan tərəfinə rəsmi hərbi kanallar vasitəsilə Naxçıvana hərbi təchizat
funksiyasını yerinə yetirən təyyarələrin uçuşuna qadağa qoyulduğunu çatdırıb.
İranın bu addımı Azərbaycan bu və ya başqa formada zərər verə bilər?
Məsələ
ondadır ki, bu gün AZAL-ın Bakı-Naxçıvan
reyslərinin yerinə yetirilməsi üçün Ermənistanın hava məkanından istifadə etməyə
başladığı xəbərini aldım. Yəni İran belə bir adım atsa da, bu addım yenə onun
özünə zərər vurdu.