“İranla gərginlik heç vaxt bu qədər uzun çəkməmişdi” – Politoloq səbəbləri açıqladı
14:42 / 04.10.2021
1358
"İran-Azərbaycan
münasibətləri indiki qədər gərgin olmamışdı. Azərbaycan müstəqillik qazandığı
30 ildə İranla münasibətlərdə zaman-zaman münaqişəli sitiuasiyalar olub, ancaq gərginlik
heç vaxt bu qədər uzun çəkməmişdi”.
Sfera.az
xəbər veri ki, bu sözləri Atlas Araşdırmalar Mərkəzinin rəhbəri Elxan Şahinoğlu
deyib.
O,
bildirib ki, İran təyyarələri 2000-ci illərin əvvəllərində Azərbaycanla sərhədi
pozmağa başladılar, bu yolla bizə təzyiq etmək istədilər:
"Türk
pilotları Bakı səmasında göstəri düzənlədikdən sonra İran təyyarələri sərhəddən
uzaq uçmağa başladılar. Bir dəfə də torpaqlarımızın işğalı davam edərkən İran
Araz çayı üzərində su elektrik stansiyasının tikintisinə başlamaq istədi. Belə
çıxırdı ki, Arazın bu tərəfində su elektrik stansiyasından erməni separatçıları
faydalanacaqdılar. Tehran Bakının etirazını nəzərə aldı və tikintini təxirə
saldı. Bu dəfə isə etriaz etdik ki, Qarabağ separatçılarına yanacaq daşımayın,
bu İran-Azərbaycan münasibətlərinə mənfi təsir edir. İran rəsmiləri və dini
dairələri bu mövzu haqqında bir kəlmə danışmadılar, əvəzində, Azərbaycan-İsrail
münasibətlərini hədəf aldılar. Əsas iddiaları belədir: "Sionist rejim İranla sərhəddə
yerləşib”.
E.Çahinoğlu qarşı tərəfin Bakıya olan başlıca ittihamlarından da söz açıb: "Demək istəyirlər ki, rəsmi Bakı İsrailin Azərbaycanda fəaliyyətinə şərait
yaradıb və "sionistlər” sərhədə qədər yaxınlaşıblar. Bu ittihamı hamısı bir
ağızdan dilə gətirdiyinə görə gəlinən nəticə budur: İranda yüksək səviyyədə Azərbaycanla
bağlı toplantı keçirilib və iki qərar veriblər. Birinci qərarda Azərbaycanı
İsraillə əməkdaşlıqda ittiham edən açıqlamalar səsləndirməyə başlayıblar.
İkinci qərar isə sərhəddə təlimlər keçirilməsinə dairdir. Azərbaycana qarşı
ittihamları İranın ali dini lideri başda olmaqla, generalları, nazirləri və
deputatları az qala hər gün səsləndirir, sosial şəbəkələrdə paylaşırlar”.
Politoloqun
sözlərinə görə, İran rəsmiləri və din xadimləri əvvəllər də Azərbaycanı İsraillə
əməkdaşlıqda ittiham edirdilər, ancaq münasibətlərə xələl gətirilməsin deyə
bunu bağlı qapılar arxasında səsləndirirdilər:
"İndi
isə ittihamlarını açıq dilə gətirirlər və bununla Azərbaycanla münasibətləri gərginləşdirməyə
üstünlük verdiklərini gizlətmirlər. Aydındır ki, Tehran istəyir, deyə Azərbaycan
İsraillə əməkdaşlıqdan imtina etməyəcək. Hətta mümkündür ki, rəsmi Bakı
Tehranın təzyiqləri qarşısında bir neçə ay öncə İsraildə açdığı ticarət nümayəndəliyi
rəsmən səfirliyə çevirsin.
İran
rəsmilərinin İsraillə bağlı Azərbaycana qarşı başqa bir iddiası da var: Guya
bir neçə il əvvəl İran səmasında vurulan İsrailin pilotsuz uçuş aparatı Azərbaycan
ərazisindən havaya qalxıb. Həmin pilotsuz uçuş aparatı guya kəşfiyyat
xarakterli imiş. Azərbaycan üçüncü dövlətlərin öz ərazisindən İrana qarşı
istifadəsinə yol vermir, bu Azərbaycanın təhlükəslizlik maraqlarına ziddir.
Ancaq İran rəsmilərinin iddiası hipotetik olaraq doğru olsa belə, sonrakı illərdə
İran səmasında İsrailə məxsus dronun vurulmasına dair xəbər yayılmayıb. Ancaq rəsmi
Bakı İranın Azərbaycandakı səfirinə xəbərdarlıq notası verdikdən sonra da İran
Qarabağ separatçılarına yanacaq daşımaqda davam edib”.
E.
Şahinoğlunun sözlərinə görə, İranın hazırkı Prezidenti İbrahim Rəisi və onun
mühafizəkar komandası Azərbaycana qarşı indiki siyasətini davam edərsə, bunun
İrana heç bir faydası olmayacaq:
"Tam
əksinə, Azərbaycan özünü İran təhlükəsindən qorunmaq üçün İranın ehtiyat etdiyi
təşkilat (NATO) və dövlətlərlə (Türkiyə, İsrail, Pakistan, ABŞ) hərbi əməkdaşlığını
gücləndirəcək. Bu arada, İranın kəşfiyyat strukturlarının Azərbaycanda fəaliyyətlərini
genişləndirəcəklərini proqnozlaşdırmaq olar. İran rəsmilərinin və dini dairələrinin
ümidi Azərbaycanda İrana rəğbət bəsləyən qrupların artacağına və hakimiyyətə
problemlər yaradacağınadır. Təsadüfi deyil ki, son zamanlar Azərbaycan vətəndaşları
adından İsraili lənətləyən fikirləri internetdə yaymağa çalışırlar.
Turan
Rzayev
