Sərvəti dünyanın ən varlı insanlarından çox olan sirli adam - Jakob Fugger

“Bu Jakob Fugger kimdir” sualına görə özünüzü qınamayın. Maliyyə və siyasi gücü ilə Almaniyada tez-tez adı çəkilən Fuggeri Almaniyadan kənarda çox adam tanımır. O yaşasaydı, hesablamalara görə, nə Bill Qeyts, nə də Mark Zukerberqin, sərvətlərinin cəmi ilə ona çata bilməzdilər.

Sfera.az “Tarixin ən varlı adamı" kimi tanınan Fugger haqqında yazı təqdim edir.

Onun həyatını təfərrüatı ilə araşdıranların hesablamalarına görə, bu gün sağ olsaydı, Bill Qeytsin 90 milyard dollarlıq sərvətindən az qala 5 dəfə çox, 400 milyard dollar sərvətə sahib olardı.

Bütün zamanların ən böyük bankiri kimi tanınan Fuggerin sanksiya gücünü təxmin etmək asandır.
 

O dövrdə dünyanın gedişatını təyin edən iki nəfərin olduğu, birincinin Roma Alman İmperatoru, ikincinin isə Papa olduğu qeyd edilir. Fuggerin yeri çox fərqlidir, hər ikisini idarə edən və maliyyələşdirən odur…

Onun təsirinin hüdudları imperatorların taxt-taclarını müəyyənləşdirib və bununla da tarixin gedişatını dəyişdirdi.
 

Fugger İspaniya kralının Roma alman imperatoru seçilməsi üçün səs verən hər kəsə külli miqdarda rüşvət verib. V Karl adı ilə imperator olan Karlos Yeni Dünyanı müstəmləkə etdi. O qədər ki, bu taxt oyununun tarixin gedişatını tamamilə dəyişdiyi deyilir.

11 bacı-qardaşın 10-cu övladı olaraq dünyaya gələn Fugger bu macəraya varlı ailə üzvləri dünyanı tərk edərkən işi fərqli bir şəkildə ələ keçirməklə başladı.

Mədən sənayesinə girdikdən sonra gənc yaşlarında ölkələrin valyutalarını çap etməyə başlayanda işlətdiyi gümüş mədənləri ilə var-dövlətini artırmağa artıq hazır idi. Mining hərəkətinin son səviyyəsi olaraq, Fugger təsir etdiyi bu krallara borc vermək səviyyəsinə çatmışdı.

Bütün bu böyük sərvətinə baxmayaraq, öz adına tikililər və saray tikdirmək onun planları arasında deyildi.
 

Onun üsullarının qeyri-adiliyi yenidən ortaya çıxdı. Belə ki o, dünyada ilk sosial rifah evini qurdu. Qapıları hələ də Auqsburqda ehtiyacı olan ailələrin istifadəsinə açıq olan Fuggereiə 1516-cı ildən bəri yüz minlərlə ailənin təşəkkür etmək fürsəti olmuşdur.

Onun pərdə arxasında qaranlıq qalmağa diqqət yetirən xarakterini bankirlərin ümumi davranışı kimi də şərh etmək olar.
 

Birbaşa adı ilə xatırlamasaq da, Fugger 500 il əvvəl bizə həm bank, həm də mədəniyyət sahəsində çoxlu miras qoyub.
Daha sonra Fugger Bulletins kimi tanınan xəbər xidməti Fuggerin dünya ilə əlaqə şəbəkəsi idi və bir ilk idi.
 

Vacib biznes məlumatlarına çıxışa verdiyi dəyər ona dünyanın hər yerindən messencerlərin xəbər xidməti yaratmağa imkan verdi. Bəzilərinin fikrincə, “Die Fuggerzeitungen” hətta ilk qəzet hesab olunur.

O dövrdə dünyada nüfuzlu ailələr var idi, lakin dini mənsubiyyətlərinə görə faiz alveri ilə məşğul olmaq istəmirdilər.
 

Medici ailəsinin əksinə olaraq, Fugger inanca əsaslanan bu qadağaya məhəl qoymadan bəyan etdi: Pullarını onun bankına yatıran bütün Auqsburq vətəndaşları illik 5% dəyərində faiz alacaqlar.

Əmanət hesabının ixtiraçısını müəyyən mənada öz üzərinə götürərkən, kəşflərin irəliləyişinə öncülük etməyi də diqqətdən kənar qoymadı.
 

O, Magellanın dünya turu üçün lazım olan vəsaiti təmin edənlərdən biri oldu və Fugger Xristofor Kolumbun Hindistana ilk səyahətinin xərclərini qarşıladı.
İqtisadiyyatda əldə etdiyi irəliləyişlərlə həm də iqtisadi fəaliyyətin şaxələndirilməsinə yol açmış, verdiyi kreditlərlə ticarətə yeni nəfəs gətirmişdir.


İnsanlara kredit verəndə onların bəzi hüquqlarından yararlanmalarını da şərtləndirmiş və bu şərtləri qəbul edənlərin icazəsi ilə mədən işlərini əsaslı şəkildə genişləndirmişdir. Ömrünün son illərində demək olar ki, bütün mis və gümüş ticarəti onun hakimiyyəti altına keçdi.
 

Bu ticarəti Avropa hüdudlarından kənarda ədviyyat ticarəti ilə davam etdirərək, beynəlxalq miqyasda ixraca da yol açdı. Onun kapitalizmin ixtiraçılarından biri olduğunu söyləmək səhv olmaz.

Fuggerin həyatından bəhs edən “Der Puppenspieler”də bunun altı çizilir, Fuggerin Papa və ya Kral olmaq kimi məqsədləri olmasa da, dünyada buraxdığı izinin fərqində idi.


Nəzərə alsaq ki, sağlığında adının çəkildiyi heç bir ingilis mətni yoxdur, bir neçə əsr sonra yaşasaydı, sahibkarlığı ilə dünyaya hakim olmaq gücünə çatacağını təxmin etmək çətin deyil.

Əslində onun dövründə etdiyi işlərlə bu gün də qüvvədə olan bir fəlsəfəsi var idi: o risk edirdi.

Əslində, sərvətini artıracaq hərəkətlər, işğalları maliyyələşdirdiyi zaman həyata keçdi. Venesiya işğalı kimi riskli müharibələrin arxasında qalibi necə proqnozlaşdıracağını bildi və beləliklə, günümüzə gələcək risk idarəçiliyinin əsasını qoydu.
 

Fuggerə görə, dünyaya hakim olmaq gücünə sahib olmaq üçün, istər sıfırdan, istərsə də yuxarıdan başlasanız, qaydalar eynidir:
 

• Bilikdə həmişə iki addım öndə ol, bir addım öndə olanlar belə səni tuta bilməz. Biliyin gücündən xəbərdar olun.

• Nə edirsinizsə edin, yaxşı bir təməl qurun, təhsilin əhəmiyyətini qiymətləndirməyin.

• Həmişə ilk ağla gələn siz olun, hər kəs sizin qüdrətinizdən xəbərdar olsun ki, məhv olmayasınız deyə ağıllara yazılsın.

• Hər kəs kənara çəkildikdə qorxmadan hərəkət edin, riskləri özünüz qəbul edərək fürsətinizi yaradın.

Fugger 1535-ci ildə vəfat edib.

Xanım

Sfera.az