“Titanik” kapitanının ölümündən qısa müddət əvvəl etdikləri
Titanik gəmisinin batmasından 113 il ötür və gəminin aysberqə çarpdıqdan sonra batmağa başladığı zaman gəminin kapitanı Edvard Con Smitin intihar etdiyi barədə şayiələr yayılıb. Bununla belə, Den Parksın yeni kitabı "Titanik mirası: Kapitan, Qız və Casus" kapitanın "şərəfsiz ölümünü" tamamilə təkzib edən o faciəli gecənin yeni təfərrüatlarını ortaya qoyub.
Sfera.az bildirir ki, yeni əldə edilmiş məlumata görə, 1912-ci il aprelin 18-də, batdıqdan üç gün sonra “Los Angeles Express” özünün birinci səhifəsində: “Kapitan E. J. Smit özünü güllələdi”- başlıqlı elan verib. Ertəsi gün Britaniyanın “Daily Mirror” qəzeti “Kapitan Smit körpüdə özünü güllələdi” manşeti ilə çıxıb.
Bu cür davranış o dövrün dənizçiləri üçün qəbuledilməz sayılırdı. Gəmi qəzası baş verərsə, onlar gəmi ilə birlikdə dibə getməyə borclu hesab edirdilər. Peşəkarlığına görə “milyonerlərin kapitanı” adlandırılan Smitin intiharı, habelə spirtli içkilərə aludəçiliyi, sürət və ehtiyatsızlığı ilə bağlı yayılan şayiələr onun ailəsinə – dul həyat yoldaşı Eleonora və qızı Melə ağır zərbə vurub.
Parks öz kitabında sağ qalanların diqqətlə toplanmış ifadələrini təqdim edir ki, bu ifadələr kapitanın yaramaz davranışı ilə bağlı yalanları tamamilə yox edir. O, Smitin intihar etmədiyini, 1495 nəfərlə birlikdə buzlu suda boğulduğunu və ya donaraq öldüyünü iddia edir. Bu o deməkdir ki, kapitanın reputasiyasına vurulan ləkələr ədalətsizdir.
Bəs Kapitan Smitin intiharı ilə bağlı şayiələr haradan qaynaqlanır?
Absurd hekayələrin yayılmasının sübutu kimi müəllif batdıqdan üç ay sonra Baltimordan olan bir adamın Smitin sağ qaldığını və Merilenddə gizli yaşadığını iddia etdiyini təsvir edir. Bir neçə il sonra “Life” jurnalı Ohayodan olan bir "dilənçi"nin də itmiş dənizçi olduğunu iddia etdiyini bildirib.
Parks həmçinin Smitin ilk səyahətində “Titanik”i çox sürətlə sürdüyünə və ya xəbərdarlıqlara məhəl qoymadığına dair heç bir sübut tapmır. O, faciə zamanı kapitanın sərxoş olması barədə xəbərləri təkzib edir.
Parks "Titanik"in batması ilə bağlı aparılan təhqiqatla bağlı qeydləri, gündəlikləri və çoxsaylı sənədləri öyrənib.
Amma yazıçı vaxtının çox hissəsini məhz intihar şayiələrinə həsr edib. Bir çox şahidin ifadələri, kapitanın vurulması və intiharı haqqında məlumat verən olsa da, Parks iddia edir ki, bu adamın adı çəkilmir və buna görə də intihar erənin məhz bu bədbəxt dənizçi olması ehtimalı azdır. Əvəzində müəllif təklif edir ki, sərnişinlər silah səsləri - bəlkə də paniklənən kütləni idarə etmək üçün açılan atəş olub və insanlar heç bir sübut olmadan Smitin intihar etdiyini fərz ediblər.
Hadisələrin gedişatından qəzəblənən və təəccüblənən sağ qalanlar günahkar axtarırlar və kapitana hücum edirlər.
İntihar hekayəsindən fərqli olaraq, 27 yaşlı bankir və birinci dərəcəli sərnişin Robert Williams Daniel “New York Heral” qəzetinə “Titanik” okeanın dibinə batarkən kapitan Smiti körpüdə gördüyünü bildirib. O, göyərtədən tullanaraq, kapitanın ayağından yavaş-yavaş onun belinə qədər yüksələn suyun onu udmasına baxıb.
"O, qəhrəmancasına öldü" - deyə Daniel bildirib.
33 yaşlı birinci dərəcəli kabin stüardçısı Frederik Dent Rey müstəntiqlərə ifadə verərək Smitin şəxsi stüardının Artur Peyntin sonuncu dəfə körpüdə kapitanın yanında dayandığını bildirib.
Konnektikut ştatından olan milyonçu Frederik Hoyt öz kabinəsinə necə getdiyini, üst paltarını necə çıxardığını, böyük paltarlar olmadan sağ qalmaq şansının daha çox olduğunu düşünərək - sonra göyərtəyə qayıdarkən Smitlə toqquşduğunu danışıb. Hoyt bildirib ki, dənizə atılana qədər kapitanla birlikdə güclü spirtli içki qəbul ediblər.
31 yaşlı aşpaz İsaak Maynard Nyu Yorkda ifadəsində dənizə atılarkən kapitanın körpünün üzərində dayandığını gördüyünü bildirib. İsaak Maynarda onunla eyni qayığa yapışmaq nəsib olub.
"Kapitan Smitin körpüdən axdığını, sonra suda üzdüyünü gördüm. O, hələ də tam paltarda idi, papağı başında idi. Saldan yapışan şəxslərdən biri əlini çıxararaq onu xilas etməyə çalışsa da, imkan vermədi və "Ehtiyatlı olun, uşaqlar," deyə qışqırdı. Kapitanın başına nə gəldiyini bilmirəm, çünki o vaxt onu görə bilmədim, amma onun boğulduğuna inanıram”- deyə İsaak Maynard bildirib.
"Milyonerlərin Kapitanı"nın son qəhrəmanlığı
Parks, dövrünün ən yüksək maaşlı dənizçisi olan Smitin şəxsi qəhrəmanlıqda daha da irəli getdiyini bildirən digər sağ qalanlardan da sitat gətirir. Məsələn, Smit suda bir uşağı görüb, yaxınlaşaraq, onu qaldırıb xilasedici qayığa təhvil verib, sonra qayığa minməkdən imtina edərək “Titanik”ə qayıdıb.
"On beş metr aralıda körpənin cəsədi var idi və bu, sağ qalmaq uğrunda mübarizə aparan dənizçinin diqqətini çəkdi. O, bir əli ilə uşağı, sağ əli ilə xilasedici qayığı tutdu. Körpə təhlükəsiz şəkildə gəmiyə qaldırıldı və kapitan batan “Titanik” uğrunda mübarizəsini davam etdirdi"- deyə qumarbaz və fırıldaqçı Corc Breton öz ifadəsində bildirib.
Kitabda Smitin taleyini proqnozlaşdırdığı məqam da qeyd olunur. “Titanik”in dənizə yararlı olmasından narahat olan birinci həyat yoldaşı Ada Merdok gəminin batması ilə bağlı öngörüsü barədə kapitana xəbərdarlıq edib.
"Yaxşı, əgər dünyanın ən böyük layneri batsa, mən də onunla gedəcəm"-deyə kapitan cavab verib.
Aynil
