Zibilliyə atılmış bir radiasiya kapsulu bir şəhəri məhv edib: 1987-ci il Qoyaniya qəzası
Radiasiya kapsulu bir şəhərin taleyini dəyişə bilərmi? Goiâniadakı (Qoyaniya- Braziliyada bir şəhər-red.) hadisə məhz belə bir fəlakətin hekayəsidir. Tərk edilmiş radioterapiya aparatı zibil ovçularının əlinə keçib. Parlayan mavi işığın bir çox insanı özünə cəlb etmə marağı geri dönməz faciəyə çevrilib.
Sfera.az bu dəfə sizə 1987-ci ildə bir şəhəri tamamilə məhv edən qəza haqqında yazı təqdim edir.
1987-ci ildə Qoyaniyada radioterapiya mərkəzinin yerini dəyişdirərkən sezium-137 olan teleterapiya cihazı tərk edilib. Qanuna görə, bu vəziyyət səlahiyyətli orqanlara bildirilməli idi, lakin heç kim məsuliyyəti üzərinə götürməyib.
Cihazı bir müddət sonra iki zibil qutularını axtaran kollektor tapıb. Onlar üçün bu metal yığını metal qırıntılarından bir qədər pul qazanmaq demək idi. Ancaq bu cihazı evə aparanda, əslində ölümcül radiasiya olan bir kapsul daşıdıqlarını bilmirdilər.
Cihazı sökməyə çalışan bu insanlar sonda sezium xlorid duzunun üstünü açıblar. Maddə qaranlıqda mavi parıldayır. Alıcı isə qırıntı hissələrini satarkən hissələrin gecə parıldadığını görüb.
Bu mavi parlayan maddə qonşular və ailə üzvləri tərəfindən parçalanaraq evə aparılıb. Bəzi insanlar bu mavi taxılları qiymətli bir xəzinə kimi saxlayıblar.
Təxminən beş gündən sonra insanlar xəstələnməyə başlayıblar. Ürəkbulanma, qusma və başgicəllənmə kimi simptomlar əvvəlcə başa düşülməyib. Ancaq nəhayət, kimsə kapsulu ictimai səhiyyə şöbəsinə aparıb.
Hadisənin ciddiliyi bəlli olanda minlərlə insan təcili müayinədən keçirilib. 112 min nəfər radiasiya testi üçün müayinədən keçirilib, 249 nəfərin orqanizmində xarici və daxili radiasiya ilə çirklənmə aşkar edilib. 20-dən çox insan xəstəxanaya yerləşdirilib, 4 nəfər kəskin radiasiya sindromundan dünyasını dəyişib.
Radiasiyaya məruz qalmanın pik səviyyəsi 4,5 ilə 6 Gray (Gy) arasında idi. Bu səviyyələr kəskin radiasiya sindromuna səbəb olmaq üçün kifayət və son dərəcə təhlükəli idi.
Sağ qalanların bəzilərində illər sonra xərçəng və digər xəstəliklər yaranıb.
Qeyd edək ki, sezium-137 orqanizmə tənəffüs və ya udma yolu ilə daxil ola bilər və toxumalara ciddi ziyan vura bilər.
Xanım
