11 gün yuxusuz: Adi məktəb təcrübəsi bir yeniyetmənin həyatını necə dəyişdi
1964-cü ildə Kaliforniya ştatının San Dieqo şəhərindən (ABŞ) 17 yaşlı Rendi Qardner ən uzun oyaqlıq müddətinə - 264 saat 25 dəqiqəyə görə dünya rekordu qırıb. Keçmiş yazılarımızda Stenford təcrübəsi haqqında sizə geniş məlumat vermişdik.
Bu dəfə Sfera.az sizə Stenford təcrübəsində iştirakçı olmuş 17 yaşlı Rendi Qardnerin yaşadıqları barədə yazı təqdim edir. Rendinin sözlərinə görə, eksperimentin nəticələri onun səhhətinə ciddi təsir edib.
Məktəb elmi layihəsi çərçivəsində aparılan tədqiqata Stenford Universitetinin yuxu mütəxəssisi Dr. Uilliam Dement rəhbərlik edib. Dostları Bruce McAllister ilə birlikdə yeniyetmələr qarşılarına iddialı bir vəzifə qoyublar, lakin təcrübənin nəticələri zərərsiz olmayıb.
Qardner ikinci gün ilk mənfi simptomları yaşamağa başlayıb. Üçüncü gün onun vəziyyəti kəskin şəkildə pisləşib: əsəbilik, konsentrasiya problemləri, qısamüddətli yaddaş itkisi, paranoyya və hallüsinasiyalar müşahidə edilib. Təcrübəni müşahidə edən Dr.Dement və ABŞ Hərbi Dəniz Qüvvələrinin leytenant komandiri Con Ross sağlamlıqlarının pisləşməsinin gedişatını qeyd ediblər.
Qardnerin fiziki hazırlığına baxmayaraq, yuxusuzluğun təsiri ilə mübarizə getdikcə çətinləşib.
"Biz Qardneri basketbol oynayaraq və ya boulinqlə canlandıra bilərdik, lakin o, gözlərini yuman kimi dərhal yuxuya gedirdi" - deyə Dement xatırlayır.
Təcrübə bitdikdən sonra Qardner 14 saat yatıb və özünü olduqca normal hiss etdiyini iddia edib.
Lakin məlum olub ki, rekordun nəticələri illər sonra onun sağlamlığına təsir edib. Verdiyi müsahibədə o, yetkinlik dövründə yuxusuzluqdan əziyyət çəkməyə başladığını, yuxu problemlərini həmin məktəb təcrübəsi ilə əlaqələndirdiyini bildirib.
"Bu mənim üçün dəhşətli idi. Hər şey məni əsəbləşdirirdi. Bu, 50 il əvvəl etdiklərimin nəticələrini xatırladırdı" - Qardner etiraf edib.
O, həmçinin yuxu rejiminə riayət etməyin nə qədər vacib olduğunu vurğulayıb.
"Yuxu su və yemək qədər vacibdir. Bu, mənim "böyük üçlük" adlandırdığım şeyin bir hissəsidir - su, yemək, yuxu" - deyə o əlavə edib.
Aysel
