Hər cəmiyyətdə insanlar sevdiklərini əbədiyyətə yola salmaq üçün müxtəlif yollardan istifadə edirlər. Zaman keçdikcə bu yollar heç vaxt tərk edilməyən bir ənənəyə çevrilir. Ölənləri basdırmaq, yandırmaq indi bizim üçün adi haldır.

Sfera.az bu yazıda sizin üçün daha maraqlı dəfn ənənələri təqdim edir. Bu dəfn mərasimləri haqqında oxuyanda bəzilərində, güləcək, bəzilərində isə, sadəcə öz adətlərimizə görə Tanrıya təşəkkür edəcəksiniz.

1. Tibetdə Buddistlər ölüləri heyvanların yeməsi üçün çöldə qoyurlar.

Tibetdə, yaxınlarının ruhlarını cənnətə göndərmək üçün Buddistlər arasında səmada dəfn adəti çox yayğındır. Bu ritualda ölənlərin cəsədləri çöldə, xüsusən də dağın başında qalır. Adətən quşların və ya digər vəhşi heyvanların yeməkləri üçün cəsədlər parçalara ayrılır. Bunu etmələrinin səbəbi bədəni indi boş bir qab kimi düşünmələri və onu aradan qaldırmaq istəmələridir. Bu yolla ruhun bədəni tərk etməsinə şərait yaradır və ac heyvanları qida ilə təmin edirlər. Beləliklə, həyatın dövranını təmin etdiklərini düşünürlər. Buna göy dəfni deyirlər.


2. Hökumət vəbadan ölənlər üçün qadağan etsə də, xalq hələ də bu adət-ənənəni davam etdirir

Famadihana və ya “ölülərlə rəqs”

Madaqaskarda ümumi dəfn adətidir. Malaqaslılar bir neçə ildən bir ölülərini qəbirdən çıxarır və onlara yeni kəfənlər geyindirirlər. Sonra yeni geyindirilmiş meyiti götürüb qəbrin başında rəqs edir, meyiti başlarının üstündə tutub musiqi çalırlar. İnsanlar bu dəfn mərasimini “sümüklərin qaytarılması” adlandırır və mərhumun cəsədinin parçalanmasını sürətləndirmək və mərhumun ruhunun axirətə sürətlə getməsini təmin etmək üçün edirlər. 17-ci əsrdən bəri ənənə olan bu ritual, ipək kəfənlərin baha olması və bəzi malaqasların bu təcrübənin köhnəldiyinə inanması səbəbindən tənəzzülə uğrayır. Lakin bir çox malaqaslılar ritualı hələ də davam etdirirlər, çünki onlar bu ritualı ailəni bir yerə toplayan şans kimi görürlər. Hökumət bu yaxınlarda vəbadan ölüm hallarının çoxalmasını Famadihana ilə əlaqələndirsə də, qadağan olunsa da, hələ də bunu edənlər var.

3. Bir çox mədəniyyətlərdə, xüsusilə Skandinaviyada, su ilə ölümsüzlük arasında əlaqə olduğu düşünülür

Bir çox mədəniyyətlərdə, xüsusən də Skandinaviya ölkələrində, tabutları sonu qayalıq və uçurumla bitən çayların üzərinə qoymaq və sudan qəbiristanlıq kimi istifadə etmək ölülər üçün seçilən rituallardan biridir. Bəziləri cəsədləri ya çay kənarında, ya da okeanda “ölüm gəmisi” adlandırdıqları gəmidə nəzarətsiz qoyurlar. Beləliklə, onlar cəsədləri tanrılara və ya yerli əhalinin ən çox qiymətləndirdiyi yerlərə qaytardıqlarını düşünürlər. Su və ölümsüzlük arasındakı əlaqə bir çox mədəniyyətlərin miflərində də öz əksini tapır və bu miflər çox vaxt həyata yenidən qayıtmağı vəd edir.

4. Ölənlərə ehtiram göstərmək üçün onlara rəngli paltarlar geyindirir və “parad” keçirirlər.

Mərhumun həyatını qeyd etmək müxtəlif formalarda ola bilər. Hindistanın Varanasi şəhərindən olan bir ənənəyə görə, insanlar ölülərə ləyaqətlərini vurğulayan rənglərdə kəfən geyindirirlər (məsələn, saflıq üçün qırmızı və ya bilik üçün sarı). Onlar ölülərini küçələrdə nümayiş etdirirlər. Ruhların azad olması və reenkarnasiya dövrünə son qoymağa təşviq etmək üçün cəsədlərin üzərinə Qanq çayından su ilə səpilir və sonra şəhərin mərkəzində kremasiya meydançalarında cəsəd yandırılır.
 

5. Zərdüştilər ölülərini hündür qüllələrə qoyurlar.
 

Sükut qüllələri Zərdüşt inancına görə mərhumun cənazəsinin qoyulduğu hündür qüllələrdir. Zərdüştilik inancında hava və torpaq qiymətlidir. Ölənin havanı, suyu və hətta odu çirkləndirdiyi güman edilir. Ona görə də torpağı çirkləndirməmək üçün ölüləri basdırmırlar, havanı çirkləndirməmək üçün yandırmırlar. Bunun əvəzinə, qarğaların yeməsi üçün onları hündür qüllələrə qoyurlar. İranda yaşayan zərdüştilərin fikrincə, bunun digər səbəbi bölgənin səhralarla örtülməsi və ölüləri səhrada dəfn etməyin mümkün olmamasıdır.

6. Cənubi Koreyalılar vəfat etmiş yaxınlarından samovarlar hazırlayırlar.

Dünyada saysız-hesabsız dəfn ənənələri kremasiya ilə bağlı olsa da, Cənubi Koreyalılar mərhumun külünü muncuqlara çevirməklə bu adəti bir addım da irəli aparırlar. Küldən əldə etdikləri muncuqlar parlaq çəhrayı, qara, firuzəyi rənglərdə hazırlanır və bəzək əşyaları kimi istifadə olunur. Bəzən bu şüşə vaza, boşqab və ya hətta samovar ola bilər. Beləliklə, onlar sevdiklərinin xatirəsini yaşatdıqlarına inanırlar.

7. Filippin çoxlu yerli xalqlardan ibarət olduğundan onların dəfn mərasimləri də fərqlidir.

Filippində insanların yaşadığı müxtəlif bölgələrdə çoxlu maraqlı dəfn mərasimləri var. Sevdikləri insan öləndə tinguyanlılar ona ən gözəl paltar geyindirir, stulda oturdurur və dodaqlarına yandırılmış siqaret qoyurlar. Sebuano xalqı dəfn mərasimlərinə gələn uşaqları ruhların görməməsi üçün onlara qırmızı paltar geyindirirlər. Saqada rayonunda yaşayanlar ölülərini tabutlara qoyub qayalardan asırlar. Onlar inanırlar ki, bu yolla ölülərin ruhu cənnətə yaxınlaşacaq. Cavitdə yaşayan insanlar, adətən, həmin şəxs ölməzdən əvvəl müəyyən bir ağacda çuxur qazaraq ölülərini şaquli şəkildə basdırırlar.

8. Qanada ölsəniz, istədiyiniz tabutu seçə bilərsiniz

Qanada yaşayan insanlar həyatlarını təmsil edən bir şeydə basdırılmağı xoşlayırlar. Bunlara pilotlar üçün təyyarə formasında tabutlar, balıqçılar üçün balıq və biznesmen üçün “Mercedes”, ayaqqabı, çanta və hətta telefonlar daxildir. Qananın Akkra şəhərində Paa Joe Coffin Works adlanan atelyedə tipik taxta qutulardan daha çox Nike idman ayaqqabılarına, Louis Vuitton çantalarına və Afrika vəhşi təbiətinə bənzəyən tabutlar istehsal olunur. Şirkətin qurucusu Paa Co 1976-cı ildən bu tabutların dizaynı ilə məşğuldur. O bildirib ki, bu üsul ölülərə hörmət əlamətidir.

9. Papua Yeni Qvineyada qadınlar yaxınları öləndə barmaqlarını kəsirdilər.

Papua Yeni Qvineyadakı Dani xalqı arasında sevilən birinin ölümündən sonra mərhumun qohumu olan qadınlar barmaqlarının bir hissəsini kəsməli idilər. Əgər qadın ailə üzvünü və ya uşağını itirsə, barmağının üst hissəsini kəsərdi. Təcrübə həm ruhları razı salmaq, həm də uzaqlaşdırmaq üçün həyata keçirilsə də, fiziki ağrınıb kədər və əzab ifadəsi olduğuna inanılırdı. Bu adət daha sonra qadağan edilib.

10. Caz dəfnləri fərqlidir.

New Orleanın qəlbində caz musiqisi sevgisi ilə ölüm anında belə musiqi ifa etmələri təəccüblü deyil. Dəfn mərasiminə əvvəlcə qəmli melodiyalar ifa edən böyük bir orkestr rəhbərlik edir, sonra onlar mərhumu canlı caz və blyuz mahnılarının və qəzəbli rəqslərin müşayiəti ilə qəbiristanlığa aparırlar.
 

11. Apayos mərhumu mətbəxin altında basdırır.

Filippinin şimalındakı Apayoslar mərhumu döşəyə bürüyür və yaxın kişi ailə üzvləri onları çiyinlərində aparırlar. Sonra onlar tabuta qalxan və nizə kimi əşyalar qoyurlar ki, bu da mərhumun axirətə səyahətində özünü qorumağa kömək edir. Dəfn mərhumun evinin mətbəxində həyata keçirilir. Cənazə mətbəxin altında basdırılır.

12. Tayvanda yas mərasimləri üçün striptizçilər işə götürülür.

Tayvanda izdihamlı və səs-küylü dəfn mərasimi çox narahatlıq doğurur. Belə ki, davamiyyəti artırmaq və izdihamı cəlb etmək üçün bəzi ailələr striptizçi işə götürür, rəqslər təşkil edir və insanları iştiraka cəlb etmək üçün ləziz ziyafətlər təşkil edirlər.

13. Mərkəzi Sakit Okean Respublikası Kiribatidə dəfn edildikdən bir neçə ay sonra cəsəd eksqumasiya edilir və kəllə çıxarılır

Mərhumun ailəsi bu kəlləni cilalayır, yağlayır, qoruyur və evlərində nümayiş etdirir, bəzən ona yemək və tütün təqdim edirlər.

14. İtkilərinə görə kədərlərini zahirən göstərmək üçün bundan istifadə edirlər.

Yəhudi ənənələrində yaxın ailə üzvləri yaşadıqları itki və kədərin simvolu olaraq paltarlarının bir parçasını cırırlar.

Xanım

Sfera.az