Əməkdar artist Aygün Hümmətovanın (Bəylər) vəfatı fəxri adlarla bağlı məsələni yenidən gündəmə gətirib. Sosial şəbəkə istifadəçiləri ona Xalq artisti fəxri adının verilməməsində keçmiş nazir Əbülfəs Qarayevi günahlandırıblar. Əbülfəs Qarayev isə açıqlamasında Aygün Bəylərə Xalq artisti fəxri adının verilməməsində müəyyən səbəblərin olduğunu bildirib. Eyni zamanda, o, qeyd edib ki, fəxri adların verilməsində biri ilə digərinin arasında müəyyən qədər vaxt keçməlidir. 

Bəs fəxri adlar kimlərə, hansı şərtlərlə verilir, ölkəmizdə neçə fəxri ada sahib şəxs var?

Sfera.az saytı mövzunun aktuallığını nəzərə alaraq kiçik bir araşdırma aparıb.

Belə ki, fəxri adın hüquqi baxımdan təsis edilməsi Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 22 may 1998-ci il tarixli, 706 nömrəli Fərmanına əsaslanır.

Əsasnaməyə görə, Azərbaycan Respublikasının fəxri adları mədəniyyət, ədəbiyyat, elm, təhsil, səhiyyə, memarlıq, jurnalistika, mühəndislik, bədən tərbiyəsi və idman, kənd təsərrüfatı, mülki aviasiya, habelə dövlət qulluğu və hüquq sahəsində xüsusi xidmətlərə, yüksək peşə ustalığına və ictimai həyatda fəal iştiraka görə verilir.

“Xalq artisti” fəxri adı müstəsna dərəcədə dərin ideyalı və bədii cəhətdən yüksək ustalığa, görkəmli bədii obrazlar, tamaşalar, kinofilmlər və musiqi əsərləri yaratmağa, Azərbaycan incəsənətinin inkişafında kadrlar hazırlamaqda və tərbiyə etməkdə böyük xidmətlərinə görə əvvəllər Əməkdar artist və ya əməkdar incəsənət xadimi adına layiq görülmüş teatr, filarmoniya, kino, estrada, sirk, ansambl, kapella artistlərinə, rejissorlarına, orkestr və xor dirijorlarına, baletmeysterlərə, musiqi, xor, rəqs və digər kollektivlərin bədii rəhbərlərinə, musiqiçilərə, televiziya və radio verilişləri diktorlarına verilir.

Sonuncu dəfə “Xalq artisti” adı kimlərə verilib?

 
Dövlət Statistika Komitəsindən əldə etdiyimiz məlumata görə, hazırda ümumilikdə 4862 nəfər “Xalq” və “Əməkdar” fəxri adlarına görə aylıq Prezident təqaüdü alır.

Sonuncu dəfə “Xalq artisti” fəxri adı 2021-ci ildə bir nəfərə verilib. Bu titula S.Vurğun adına Rus Dram Teatrının aktyoru Fuad Osmanov layiq görülüb.

2020-ci ildə də bir nəfərə “Xalq artisti” adı verilib. Bu, tarzən, Azərbaycan Milli Konservatoriyasının müəllimi Elçin Həşimovdur.

2019-cu ildə “Xalq artisti” fəxri adına layiq görülənlər isə 10 nəfər olub ki, onlardan 5-i müğənnidir: Miri Yusif, Röya Ayxan, Tünzalə Ağayeva, Cavan Zeynallı, İlqar Muradov.

Hazırda "Xalq artisti" fəxri adına görə 259 nəfərə ayda 200 manat təqaüd ödənilir.

4603 nəfər isə “Əməkdar artist” fəxri adına görə ayda 150 manat təqaüd alır.

Sonda xatırladaq ki, “Xalq artisti” və “Xalq rəssamı” fəxri adları, müvafiq “Əməkdar” fəxri adının verilməsindən 5 il keçdikdən sonra verilə bilər.

Qeyd edək ki, Aygün Bəylərə 2002-ci ildə Əməkdar artist fəxri adı verilib.  

Firuzə Əliyeva