Dahi alman bəstəkarı Lüdviq van Bethoven 1827-ci ildə vəfat edib. Ölümündən sonra patoloqların  apardığı yarılma nəticəsində qaraciyərində "lobya böyüklüyündə çoxlu düyünlər" aşkarlanıb. Həmin vaxt ekspertlər qaraciyərin pis vəziyyətinin bəstəkarın alkoqol aludəliyi ilə əlaqələndiriblər, lakin bu gün elm adamları səbəbin başqa olduğuna inanırlar.

Sfera.az bildirir ki, yeni analiz Bethovenin hepatit B virusuna yoluxduğunu göstərir.

Tədqiqatçılar genetik analizlərlə müəyyən ediblər ki, bəstəkar sonradan qaraciyərini daha da zəiflədən infeksiyaya məruz qalıb.

Araşdırmanın ilk müəllifi Kembric Universitetindən Tristan Beqin sözlərinə görə, Bethoven sağlığında tez-tez sərxoşluq ittihamları ilə üzləşib. Bununla belə, yeni araşdırma sübut edir ki, onda alkoqol asılılığı ilə yanaşı, genetika və bəstəkarın qaraciyərini daha həssas edən infeksiya da olub.

Tədqiqat zamanı Begg və həmkarları böyük alman bəstəkarı və pianoçusuna aid olduğu güman edilən səkkiz saç telini araşdırıblar. Tədqiqatçılar genetik analizin onun həyatına, xəstəliyi və ölümünə işıq tutacağına inanırdılar. Genetik təhlillər göstərdi ki, Bethovenin hepatit B infeksiyasına yoluxması, alman bəstəkarının öldüyü güman edilən qaraciyər xəstəliyinin inkişaf riskini artırıb.

Qeyd edək ki, Lüdviq van Bethoven 1770-ci ildə Bonnda anadan olub, 56 yaşında Vyanada vəfat edib. Məlumdur ki, o, 20 yaşından sonra başlayan və 1818-ci ildə bəstəkarın funksional olaraq kar olmasına səbəb viruas nəticəsində eşitmə problemi yaşayıb.

Ümumilikdə, tədqiqatçılar 8 saç telini araşdırdılar və genetik analizlər göstərdi ki, onlardan yalnız 5-i həqiqətən alman bəstəkarına aiddir. Daha iki nümunə etibarsız, üçüncüsü isə kifayət qədər qorunmuş DNT-ni ehtiva etmir.

Nümunələrdən biri "Stumpf kilidi" adlanır, bu ipin arfa və fortepiano ustası Johann Andreas Stumpfın 7 may 1827-ci il tarixli məktubuna, yəni Bethovenin ölümündən cəmi bir neçə ay sonra bağlandığı güman edilir. Məktubda alman bəstəkarına həsr olunmuş şeir də olub.

Begg və həmkarları bu nümunəni tədqiq edib və nəticələrin bəstəkarın eşitmə problemlərinə genetik töhfə verdiyini istisna edə bilməyəcəyini açıqlayıblar. Bundan əlavə, təhlilin nəticələri də bəstəkarın ishal və qarın ağrısı kimi tanınan mədə-bağırsaq problemləri ilə bağlı şikayətlərini izah edə bilməyib. Tədqiqatçılar qeyd edirlər ki, genetik analiz laktoza dözümsüzlüyü və ya çölyak xəstəliyi kimi genetik problemləri də təsdiq edə bilməyib.

Əvvəlki araşdırmalar da böyük alman bəstəkarının irritabl bağırsaq sindromundan (İBS) əziyyət çəkdiyini irəli sürüb, lakin yeni analiz bunu da təsdiq edə bilməyib. Eyni zamanda, Begg və həmkarları qeyd edirlər ki, ətraf mühit amilləri İBS-nin inkişafına təsir göstərir.  Genetik meyl də xəstəliyin inkişafına səbəb ola bilər; lakin çox daha az dərəcədə.

Eyni zamanda, tədqiqatçıların işi dahi bəstəkarın ölümünə işıq salır - indi tədqiqatçılar bəstəkarın qaraciyər xəstəliyinə tutulma riskinin yüksək olduğunu və böyük ehtimal, hepatit B infeksiyasına yoluxduğunu düşünürlər. Beqq qeyd edir ki, alkoqolizm əslində belə görünür; bəstəkarın qaraciyər düyünlərinin ən sadə izahı bu ola bilər. Lakin indi tədqiqatçılar Bethovenin sağlamlığını zədələyən şeyin təkcə alkoqol asılılığının olmadığına dair sübutlara malikdirlər.

Araşdırmada tədqiqatçılar Bethovenin nümunələrini eyni yaşda olan və eyni risk faktorları və spirt istehlakı olan kişilərin məlumatları ilə müqayisə ediblər. Nəticələr göstərir ki, hər beş nəfərdən birində qaraciyər sirrozunun bir növü var.

Aynil