Cozef Beuys incəsənət tarixinin ən mühüm simalarından biridir. O, həyatı boyu sənəti ilə humanizmi, sosial fəlsəfəni şübhə altına almış, konseptual sənətə və Fluxus hərəkatına təsir etmişdir.

Aşağıda haqqında danışacağımız maraqlı və təhlükəli ifasından bəhs etməzdən əvvəl onu qeyd edək ki, Cozef Kapitalizmin təbiəti və bəşəriyyəti dalana sürüklədiyini demiş, kapitalizmin insanları azad etdiyi fikrinin böyük bir aldatma olduğunu düşünmüşdür.

Sfera.az özünü dünyaya həsr etmiş rəssam Cozef Beuys və onun sənətə çevirdiyi hadisə haqqında maraqlı məlumatı sizə təqdim edir.

O, üsyankar bir sənətkar idi və həyatındakı ən vacib çıxışlarından biri də eynilə üsyankar olması idi.

“Mən Amerikanı sevirəm, Amerika da Məni”

Rene Block 1974-cü ildə Nyu-Yorkda yeni sənət qalereyasını açdı. O, Cozef Beuysdən qalereyada nümayiş etdiriləcək bir performans göstərməsini xahiş etdi. Lakin Cozef qərarsız idi. O, Amerikanın qəddar kapitalizmini əks etdirmək istəyirdi. Üstəlik, o dövrün Amerika prezidenti ilə problemi olub və bir daha Amerikaya ayaq basmamaq qərarına gəlmişdi.
 

Sonra onun ağlına maraqlı bir fikir gəldi. Onun ifası həm Amerika kapitalizminə, həm də orada yaşayan qədim hindlilərin dramına diqqət çəkəcəkdi. Onun bu ifası sənət aləmini silkələyəcək, inanılmaz tamaşaya çevriləcəkdi.
 

Beuysun ideyası öz iştirakı ilə tam bir həftə cəngəllikdən tutulan vəhşi canavarla eyni qəfəsdə olmaqdan ibarət idi. Çox təhlükəli heyvanla eyni yerdə olub bunu bədii etiraza çevirəcəkdi.
 

Bununla belə, bəzi şərtlər var idi. Amerika haqqında heç nə görməyəcək, heç kimlə yaxın təmasda olmayacaq və ölkə torpağına heç vaxt ayaq basmayacaqdı.
 

Blok təklifi qəbul etdi. Berlindən gələn təyyarə Amerikaya enən kimi gözlərini yumdu. Nəzarətdən keçdikdən sonra havada olarkən qalın keçəyə bükülmüşdü. Bu vəziyyətdə onu xərəyə qoyub bu şəkildə sərgi salonuna aparıblar.


Addım-addım sərgi salonuna (Qəfəs)

Sərgi zalında böyük qəfəs tikilib. Yerdən yarım düym hündürlükdə qurulmuş qəfəs sayəsində Beuys Amerikaya ayaq basmayacaqdı. Tamaşaçılarla qəfəs arasında dəmir hasar və məftil tor çəkilib.

Qəfəsin içərisində vəhşi canavar, bir az ot, daimi stat və turbin oyunçusu və Wall Street qəzeti var idi.



Keçəyə bükülmüş Cozef Beuys sürüşüb qəfəsə girdi və gözlədi. O, tərpənmədən bir müddət canavarın özünə və bu qəribə qoxuya alışmasını gözlədi. Bu vaxt canavar bu qəribə cismin ətrafında dolaşmağa və onu daim iyləməyə başladı.




Qurdun ona öyrəşdiyinə əmin olduqdan sonra yenidən canavarın diqqətini çəkərək yavaş-yavaş tərpənməyə başladı. Burada Beuys bədənin dörd mövqeyinə görə hərəkətlərini bir-bir tamaşaçılara göstərmək istəyirdi. O, üfüqi, çöməlmə, dayaq və azadedici hərəkətlər adlandırdı. Qəfəsdəki dostuna doğru çox yavaş və ehtiyatla hərəkət edərək ayağa qalxdı!

Kritik anlar...

Cozef Beuys ayağa qalxarkən canavar hərəkətə keçdi və Beuysun keçəsinin sallanan hissələrini dişləməyə və qoparmağa başladı. Bu zaman Cozef Beuys özü ilə simvolik dəyərə malik müxtəlif əşyalar gətirmişdi.

Məsələn, metaldan hazırlanmış üçbucaq şüur, stat və turbin yayan cihaz, texnologiya, fənər yığılmış enerjini, Wall Street qəzeti isə Amerika iqtisadiyyatının vəhşiliyini təmsil edirdi. Canavar isə Orta Asiyaya Amerikadan gələn canavar cinsini təmsil edirdi. Göründüyü kimi, Cozef Beuys heç bir detalı qaçırmayıb və çox uğurlu simvolik ab-hava yaradıb.

Siz ayağa qalxdığınız zaman canavar hərəkətə keçir, “Amerika azadlığa daha da yaxınlaşmağınıza imkan verməyəcək”. nəzərdə tuturdu.

5 gün davam edən proses

Cozef Beuys həmin qəfəsdə canavarla 5 gün yaşadı.

Nəticə?


Bu müddət ərzində canavar heç vaxt Beuisə hücum etməmişdir.

Amerika məni sevir.

Birlikdə nahar etdilər. Beuys qəhvəsini içdi və qəzetini oxumağa davam etdi. Beuys görə, o canavar Amerikadır və göründüyü kimi, canavar hətta özünü sevməyə başlayıb.

Mən də Amerikanı sevirəm.

Qurdun rəssama heç vaxt hücum etməməsi, onu daim izləsə də, həm də vəhşi canavarla yaşamağın mümkün olduğunu sübut edən bir təcrübədir.
 

Onun canavarla keçirdiyi hər an video və fotolarla lentə alınıb.

Bu sənət hadisəsi çox səs-küy yaratdı və qəddar Amerika imperializminin inanılmaz satiralarını etdi.

Canavarla 5 gün yaşadıqdan sonra Cozef Beuys yenidən keçəyə bükülərək xərəyə taxılaraq hava limanına aparılaraq ölkəyə göndərilib.

Aynil