Elmi inkişaflar bəşəriyyətin tərəqqisinə töhfə verir. Ancaq elm adına bəzi tətbiqlər edilsə də, nəticələr bəşəriyyət üçün məhv demək olur.

Sfera.az sizə tarixdə elm adına baş verən biabırçı hadisələri təqdim edir.


1. Dr. Andrew Wakefield, autizmə səbəb olan qızılca, parotit, məxmərək peyvəndləri haqqında məqalə yazıb.

Onun dərc etdiyi məqaləyə görə anti-peyvənd başladı və bəzi ailələr uşaqlarına peyvənd vurmadılar və bütün bunlar ölümlə nəticələndi. Endryu Ueykfild qeyri-dəqiq tədqiqatlarına görə bu peşədən uzaqlaşdırıldı.


2. 1771-ci ildə ingilislər Hindistanda “indiqo” yetişdirmək üçün on milyon insanı öldürdülər.

İngiltərə indiqo yetişdirmək üçün qida olaraq istehlak edilən bitkiləri məhv etdi. Hindistanda böyük qıtlıq hökm sürürdü və insanların, əsasən uşaqların çoxy aclıqdan ölüb.


3. Çinli professor yeni növ çip hazırladığını iddia edib. O, Çin hökumətinin tədqiqat fondunu 1,1 milyard yuan dəyərində aldadıb.

Tədqiqatın başlanğıcında çinli professor Çen Jin ABŞ-a gedib və onun keçmiş həmkarları çipin mənbə kodunu Motorola daxilindən endiriblər. Chen Jin, orijinal Motorola loqotipini çipin üzərində kopyalamaq üçün bir işçi tapıb. Cilalandıqdan sonra Motorola çipi yenidən etiketlənib və işə salındıqda "Hanxin" olub.


4. Yunan filosofu, riyaziyyatçısı və astronomu Hipatiyanın vəhşicəsinə öldürülməsi elm tarixinin ən biabırçı hadisələrindən biridir.

Hipatiya bilik əldə etməyin çox çətin olduğu orta əsrlərdə öz tələbələrini qorxmadan öyrədirdi. Ancaq Hipatiyanın din əleyhinə danışdığını iddia edən bir qrup onu öldürüb.


5. Elizabeth Holmes yüzlərlə xəstəliyin bir damcı qandan istifadə edilərək yoxlanılacağı yeni qan testi hazırladığını iddia edib.

2003-cü ildə qurduğu şirkətlə "qadın Stiv Cobs" adlandırılan Holmsun adı 2014-cü ilin sonunda 18 ABŞ patentində və 66 xarici patentdə yer alıb. Onun ixtirası 9 milyard dollar dəyərində idi. Lakin 2016-cı ildə onun dələduzluğu üzə çıxıb.

6. Riyaziyyatçı və kompüter alimi Alan Türinqə qarşı edilən haqsızlıq elm aləmində baş verən ən kədərli hadisələrdən biridir.

İngilis alimi Alan Turinq, İkinci Dünya Müharibəsində Alman kodlarını sındırmaqda və müharibədə qalib gəlməkdə mühüm rol oynamasına baxmayaraq, homoseksual olduğu üçün kimyəvi axtalanıb. Britaniya hökuməti 2009-cu ildə rəsmi olaraq üzr istəyib.


7. Nyu-York Universitetinin fizika professoru Alan Sokalın etdiyində elmi saxtakarlıq var idi.

Alan Sokal 1996-cı ildə “Social Text” jurnalı üçün həqiqətə və elmə zidd olan bir məqalə dərc edib. Akademik ictimaiyyətdə böyük əks-səda doğuran məqalənin heç bir elmi dəyəri yox idi.


8. 2014-cü ildə Haruko Obokata və komandası, genetik müdaxilə olmadan bədəndəki normal hüceyrəni kök hüceyrəyə çevirə bildiklərini göstərən bir araşdırma yayımladı.

Tədqiqat dərc edildikdən sonra bir çox laboratoriya bu üsulu sınaqdan keçirdi, lakin heç biri uğurlu olmadı. Elm aləmində böyük qalmaqal yaşandığı deyilir. Tokioda iclas keçirən Rikaqaku Tədqiqat İnstitutunun istintaq komitəsi Obokatanın təcrübəsində bəzi çatışmazlıqların olduğunu açıqlayıb.


9. Josef Mengele elm naminə nasist həbs düşərgələrində insanlar üzərində vəhşi təcrübələr aparıb.

2 milyon insanın qətlinə görə məsuliyyət daşıyan Josef Mengele müharibədən sonra Cənubi Amerikaya qaçıb.


10. Xirosima və Naqasakiyə atılan atom bombalarının istehsalı elm tarixində ən utancverici hadisələrdən biri idi.

11. Astrofizik Jocelyn Bell Burnell ilk radio pulsarlarını müşahidə etməsinə baxmayaraq, Fizika üzrə Nobel Mükafatını dissertasiya məsləhətçisi Antoni Hewiş alıb.

12. Kimyaçı Fritz Haber Birinci Dünya Müharibəsi zamanı zəhərli qazlar hazırlayıb və kimyəvi müharibənin başlamasına səbəb olub.

13. 1953-cü ildə ABŞ-da başlanmış “MK-Ultra” layihəsi ilə beynin yuyulması təcrübələri aparılmışdır. Böyüklərdən və uşaqlardan ibarət fənn qruplarına bəzi kimyəvi preparatlar verilmiş, hipnoz seansları keçirilmişdir.

Düşünürdülər ki, bu yolla insanların ideologiyasını dəyişə bilərlər. Onlar nəzarət altında qala bilən robot insanlar yaratmağı hədəfləyiblər. Layihəyə CIA agentlərindən biri olan Allen Dalles rəhbərlik edirdi. “The New York Times” 1973-cü ildə layihə haqqında məlumat verib, lakin bundan sonra bütün əsaslı dəlil-sübutlar məhv edilib.

Aynil