Eynşteyn yenə haqlı çıxdı - Kainatın modeli dəyişir
Xəbər verdiyimiz kimi, kainatda qara dəlik aşkar edilmişdi. Lakin bu dəfə kəşf edilən qara dəlik qeyri-adidir. Kainat modelinə sığmayan bu qara dəlik indiyə qədərki kainat haqqında təsəvvürləri kökündən dəyişə bilər.
Sfera.az xarici nəşrlərə istinadən bildirir ki, bu dəfə aşkar olunan qara dəlik indiyə qədər kəşf edilmiş ən unikal obyektdir və onun quruluşu əvvəllər Albert Eynşteyn tərəfindən proqnozlaşdırılıb.
Alimlər birləşən iki qara dəliyin orbitlərində çox qeyri-adi fırlanma hərəkətləri aşkar ediblər. Bu ekzotik hadisə nisbilik nəzəriyyəsi tərəfindən proqnozlaşdırılıb. Lakin qara dəliklərdən birinin fırlanma sürəti o qədər yüksəkdir ki, Kainatın quruluşunun təxmin edildiyindən daha qeyri-adi olması deməkdir.
Kardiff Universitetinin alimləri ilk dəfə qara dəliklərdə astronomların daha əvvəl gördüklərindən 10 milyard dəfə daha sürətli fırlanan cisim aşkar ediblər.
Belə bir cisim sürətlə fırlanan və eyni zamanda bir neçə saniyədə bir dəfə yellənən adi bir yüksəklikdə də müşahidə edilə bilər. Lakin indiyə qədər aşkar edilmiş ən sürətli fırlanma hadisəsi ikili pulsarların (bir növ neytron ulduzunun) orbital yırğalanması olmuşdur. Onların irəliləməsi 75 ildən çox vaxt aparır. Lakin GW200129 adlı iki qara dəlikdən ibarət sistemdə onlardan biri saniyədə bir neçə dəfə, yəni bu ölçmələrin göstərdiyindən 10 milyard dəfə daha sürətlə fırlanıb.
Bu iki qara dəlik toqquşma zamanı buraxılan qravitasiya dalğası detektorlarından istifadə edilərək
kəşf edilib. Ölçmələr qara dəliklərdən biriNin Günəşdən təxminən 40 dəfə ağır olduğunu sübut edib. Bu ölçmələri Albert Eynşteyn proqnozlaşdırmışdı.
Bundan əvvəl kəşf edilən qara dəliklərin əksəriyyəti çox yavaş fırlanırdı.
“Bəlkə Kainat düşündüyümüzdən də qəribə bir yerdir və bu barədə fikirlərimizi dəyişdirməliyik”?
Alimlər hələ ki bu suala cavab axtarırlar.
Onlar bütün ümidlərini 2023-cü ildə yeni müşahidələrə başlayacaq qravitasiya dalğalarının təkmilləşən detektorlarına bağlayırlar. Detektorlar yüzlərlə qara dəliklərin toqquşmasını aşkarlaya və alimlərə Kainat ideyasının həqiqətən dəyişdirilməsinə ehtiyac olub-olmaması ilə bağlı cavab verə biləcək.
Alimlər həmçinin qara dəliklərin “paralel kainat” yarada biləcəyini qeyd edir.
Aynil
