Əcnəbilərin cinayət statiktikası: Nə üçün tutulurlar?
Azərbaycanda əcnəbilərin iştirakı ilə baş verən cinayətlərin və onların həbsi halları son illərdə diqqət mərkəzindədir. Əcnəbilərin ölkə qanunlarını pozması yalnız miqrasiya siyasətinə deyil, həm də ümumi təhlükəsizlik məsələlərinə təsir göstərir.
Sfera.az bildirir ki, 2024-cü ilin birinci yarısına dair rəsmi statistik göstəricilər, bu sahədəki tendensiyaları və artım dinamikasını bir daha gündəmə gətirir.
Rəsmi rəqəmlərə görə, 2023-cü ilin ilk yarısında məhkum edilmiş şəxslərin sayı 8.143 nəfər olub. 2024-cü ilin eyni dövründə isə bu rəqəm 8.174 nəfərə yüksəlib. Əcnəbilərin və vətəndaşlığı olmayan şəxslərin məhkum olunma halları da əhəmiyyətli artım nümayiş etdirib: 2023-cü ilin birinci yarısında 63 nəfər əcnəbi məhkum edildiyi halda, 2024-cü ilin ilk yarısında bu rəqəm 87 nəfərə çatıb. Nəticədə, 2024-cü ildə əcnəbi məhkumların sayı əvvəlki illə müqayisədə 38,1 faiz artım göstərib. Bu artım həm miqrasiya siyasətinin sərtləşdirilməsinin, həm də əcnəbilərin daha çox cinayət hadisələrinə qarışmasının əlaməti kimi dəyərləndirilir.
Əcnəbilərin Azərbaycanda məhkum edilmə səbəbləri əsasən müxtəlif istiqamətlər üzrə qruplaşdırıla bilər. Dövlət Miqrasiya Xidmətinin 2024-cü ilin ilk aylarına dair məlumatına görə, qanunsuz miqrasiya ilə əlaqədar 22.345 qərar qəbul edilib. Bu qərarlar əsasən sənədləşmənin olmaması, ölkəyə qanunsuz daxil olma, sənəd müddətinin bitməsi və ya icazəsiz əmək fəaliyyəti ilə bağlıdır. Bunlardan başqa, əcnəbilərin işə qanunsuz cəlb edilməsi və ya iş icazəsi olmadan fəaliyyət göstərməsi halları, ölkədə ən çox rast gəlinən pozuntulardandır. 2024-cü ilin ilk yarısında 637 belə hal qeydə alınıb. Əcnəbilərin dövlət təhlükəsizliyinə qarşı fəaliyyətlərdə ittiham olunaraq həbs edilmə halları da mövcuddur.
Ötən ilin ilk 10 ayında Azərbaycanda narkotik maddələrin qanunsuz dövriyyəsi ilə əlaqədar olaraq 6,693 nəfər cinayət məsuliyyətinə cəlb edilib. Bu şəxslərdən 59-u əcnəbi vətəndaş olub. Onların arasında 25 İran, 10 Rusiya, 13 Türkiyə, 7 Gürcüstan, 2 Ukrayna, 1 Özbəkistan və 1 Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri vətəndaşı yer alıb.
2025-ci ilin ilk rübündə isə 1,068 nəfər narkotik maddələrin qanunsuz dövriyyəsi ilə əlaqədar məsuliyyətə cəlb edilib. Bunlardan 28-i əcnəbi olub və 329 kq 497.152 qram müxtəlif növ narkotik maddə və psixotrop maddə götürülüb.
Mövzunun aktual qalmasına səbəb olan digər bir hadisə isə bu gün – 2025-ci il mayın 26-da Prezident İlham Əliyevin imzaladığı əfv sərəncamıdır. Bu sərəncam əsasında azadlığa buraxılan 154 nəfərdən 16-sı əcnəbidir. Onlar arasında İran, Rusiya, Pakistan, Türkiyə və Hindistan vətəndaşları var. Bu sərəncam bir tərəfdən əcnəbi məhkumların vəziyyətinə humanist yanaşmanı göstərir, digər tərəfdən isə qanunun aliliyinin təmin olunmasının önəmini vurğulayır.
Ümumiyyətlə, 2024-cü ilin ilk yarısında əcnəbilərin törətdiyi cinayətlərin və həbs hallarının artması, Azərbaycanın miqrasiya siyasətinin daha da gücləndirilməsini və əcnəbilərin hüquqlarının qorunması ilə yanaşı, qanun pozuntularına qarşı mübarizənin davam etdirilməsini zəruri edir. Əcnəbilərin hüquqi statusunu təmin etmək və ölkənin təhlükəsizliyini qorumaq üçün qanunvericiliyə və müvafiq orqanların tövsiyələrinə əməl edilməsi vacibdir.
Firuzə Əliyeva
Sfera.az
