Vüqar Bayramov: "Audit nəticəsində 574,9 milyon manatlıq pozuntu aşkar edilib"
"Azərbaycanın dövlət büdcəsinin gəlir və xərclərinin son illər artmasına baxmayaraq Hesablama Palatası tərəfindən həyata keçirilən auditlərin sayının xüsusi dəyişiklik yoxdur".
Sfera.az xəbər verir ki, bunu Milli Məclisin bu gün keçirilən iclasında deputat Vüqar Bayramov deyib.
Onun sözlərinə görə, 2022-ci ildə palata tərəfindən 42 audit keçirildiyi halda 2024-cü ildə də eyni zamanda audit aparılıb.
"Halbuki dövlət büdcəsinin xərcləri 2022-ci ildə 32 milyard 64 milyon manat olsa da, 2024-cü ildə bu rəqəm 39 milyard 742 milyon manatadək yüksəlmişdir. Auditlərin əhatə etdiyi fiskal dövriyyədə də xüsusi dəyişiklik baş verməmişdir. Bu baxımdan, palata tərəfindən audit müddətinin,seçim meyarlarının ayrıca da təqdim olunması məqsədəuyğundur".
Milllət vəkili qeyd edib ki, 2024-cü ildə 6 səmərəlilik (performance) auditi keçirilib və onların yarısında qənaətlilik meyarından istifadə edilməyib. Deputat söyləyib ki, İNTOSAİ performance auditinə 3Es (economy, efficiency and effectiveness) prinsipi ilə yanaşır və bu baxımdan nə üçün sayı heç də çox olmayan səmərəlilik auditlərin bütün meyarların tətbiq edilməməsi sual doğurur. Səmərəlilik auditin ümumi auditdə payı cəmi 14.3 %, orta müddətli dövr üçün hədəf isə 15.0 faizdir. Səmərlilik auditin sayının az olması nəzarətmexanizmlərinin keyfiyyətinə birbaşa təsir göstərir:
"İNTOSAİ-ın əsas tövsiyyələrindən biri də İnformasiya texnologiyası auditinin aparılmasıdır. Amma hələ də Palata tərəfindən bu audit növündən istifadə olunmur. Halbuki bu auditdən istifadə nəzarətin miqyasının genişləndiriməsinə imkan yarada bilər".
V.Bayramov büdcəyə dəyən ziyandan da danışıb:
"Hesabata əsasən, 2024-cü ildə audit nəticəsində 574,9 milyon manatlıq pozuntu aşkar edilmişdir və büdcəyə 113,3 milyon manat zərər dəymişdir. Daha məqsədəuyğun olardı ki, büdcəyə dəymiş zərərlər dövlət qurumları üzrə qruplaşdırılsın və ayrıca cədvəl formasında təqdim edilsin. Sektorlar üzrə zərərlərin də ayrıca hesablanması məqsədəuyğundur. Palata tərəfindən daha şəffaf və ya az şəffaf qurumların siyahısı hazırlanması da həyata keçirilməsi tövsiyə olunandır. O, nəzərə çatdırıb ki, hesabat dövründə 42 audutin böyük əksəriyyəti, yənu 76.0 faizi uyğunluq auditidir. Cəmi 4 maliyyə auditi keçirilib. Bu da kənar dövlət nəzarətin əhatə dairəsinə təsirsiz ötüşmür. Büdcə qanunvericiliyində və dövlət satınalmalarda pozuntu sayının artması müşahidə olunur. Səbəbləri araşdırılmır?
“Dövlət Satınalmaları” haqqında Qanunun ötən ildən qüvvəyə minməsi bu pozuntuların sayına necə təsir göstərəcək? Pozuntuların 35 faizinin mənfəət vergisini əhatə etməsi xərclərin şişirdilməsi yolu ilə mənfəətin azaldılmasından xəbər verir. 2024-cü ildə keçirilən 42 auditin 34-də, yəni 80 faizindən çoxunda büdcə vəsaitlərinin idarəedilməsi üzrə nöqsanlar aşkar edilib. Bu kifayət qədər ciddi rəqəmdir və maliyyə intizamının daha da möhkəmləndirilməsi prioritetləşdirir".
Parlamentari son olaraq vurğulayıb ki, dövlət satınalmaları üzrə pozuntuların bölgüsündə hesabata əsasən, 57 faizi satınalma keçirilmədən müqavilələrin bağlanmasıdır:
"Bu əslində o deməkdir ki, hər hansı tender və ya dövlət satınalması olmadan fərdi qərarlar ilə müqavilələr bağlanmış və dövlət vəsaiti istifadə edilmişdir".
Firuzə Əliyeva
