Valyuta müharibələri güclənir - Manata təzyiq arta bilərmi?

Donald Trampın ABŞ-yə ixracın azaldılması üçün atdığı addımlar dünyada ticarət müharibəsi ilə yanaşı valyuta müharibəsinin də yaranmasına rəvac verə bilər. Artıq bəzi ölkələrin valyutalarında ABŞ dollarına nəzərən ucuzlaşma əlamətləri görünür. Həmin ölkələrin valyutaları ucuzlaşdırmaqda məqsədi ixrac olunan malların maya dəyərini aşağı salmaqla ixracı artırmaqdır. 

Valyutaların ucuzlaşması Azərbaycanın ticarət tərəfdaşlarında da müşahidə edilir ki, bu hal da Azərbaycan üçün əlverişli deyil.

 
Mövzu ilə bağlı Sfera.az-a açıqlama verən iqtisadçı-ekspert Altay İsmayılov bildirdi ki, bu cür iqtisadi siyasət ən çox ABŞ ilə Çin arasındakı ticarət müharibələrində müşahidə edilir. 

“Məsələn, Donald Trampın Çinlə bağlı irəli sürdüyü iddialar və tətbiq etdiyi əlavə ticarət rüsumları, hər iki ölkənin ticarət münasibətlərində qeyd olunan valyuta siyasətinin bir nəticəsidir. Bu cür tətbiqlər, ölkələrə daxili bazarda istehsal olunan malları daha rəqabətli və bazar üçün əlverişli etmək məqsədini güdür”, - deyən A. İsmayılov hesab edir ki, baş verən proseslər Azərbaycan manatının məzənnəsinə təsir etməyəcək: "Manatın məzənnəsi 2017-ci ildən sabit saxlanılır və bu Mərkəzi Bank tərəfindən tənzimlənir. Məzənnə sərbəst bazar şərtlərinə görə formalaşmadığından milli valyutanın dəyərinin xarici bazarlarda baş verən dəyişikliklərdən birbaşa təsirlənməsi  Mərkəzi Bankın mövqeyindən asılı olacaq.

Azərbaycanın valyuta bazarına təsir edən amillər çoxsaylıdır. Bizim milli valyuta siyasətinə təsir edən əsas faktorlardan biri neftin dünya bazarındakı qiymətidir. Neftin qiymətinin artması ölkəyə daha çox dolların daxil olmasına səbəb olur və bu da dolların qiymətinin stabil saxlanmasına imkan verir, manatın dəyəri də stabil qalır".

Ekspert söylədi ki, Azərbaycan üçün əsas göstərici neftin qiymətidir. Onun sözlərinə görə, yalnız neftin kəskin ucuzlaşması manatın məzənnəsindəki sabitlik üçün risk yaradır: "Neft ucuzlaşanda ölkəyə daxil olan dollar azalır və bununla da manatın dəyərinin azalmasına təzyiq artır. Hazırda dünya bazarında neftin qiymətinin 60 dollar səviyyəsinə qədər enməsi milli valyutaya təziqin başlanması mərhələsi sayıla bilər.

Neftin qiymətinin dünya bazarında hansı səviyyəyə qədər düşmə ehtimalı bizim üçün önəmli bir siqnaldır. Əgər qiymətin azalma tendensiya davam edərsə, Azərbaycan manatının dəyərdən düşməsi üzərində ciddi bir təziq yaranacaq".

Ekspertin fikrincə bu vəziyyətdə milli valyutanın dəyəri Mərkəzi Bankın və hökumətin qərarlarından asılı olacaq. 

Bəsti Rəfizadə