Aİ ölkələri Trampa qarşı - Siyasi və iqtisadi nəticələr necə olacaq?
Avropa İttifaqı (Aİ) ölkələri qarşıdakı günlərdə ABŞ-yə qarşı birlikdə mövqe sərgiləməyə çalışacaqlar. ABŞ Prezidentİ Donald Trampın tətbiq etdiyi rüsumlara cavab olaraq Aİ ABŞ-dən idxal edilən məhsullara diş ipindən tutmuş almazlara qədər 28 milyard dollar dəyərində ilk hədəfli qarşı tədbirlər paketini təsdiqləməyə hazırlaşır.
Avropa İttifaqı ölkələrinin Donald Trampın tətbiq etdiyi rüsumlara qarşı birgə mövqe sərgiləməsinin mümkün siyasi və iqtisadi nəticələri nə ola bilər?
Mövcud sualla bağlı Sfera.az-a açıqlama verən politoloq Tural İsmayılov ənənəvi Amerika-Avropa İttifaqı mərkəzli siyasi və iqtisadi sistemin ciddi dağıntı ilə üz-üzə olduğunu bildirib.
Politoloqun fikrincə, ABŞ Prezidenti Donald Trampın hakimiyyəti dövründə, ABŞ ilə Aİ arasındakı uçurum dərinləşib:
“Xüsusilə, Trampın tətbiq etdiyi rüsum siyasətində ən çox vergini Avropa İttifaqına tətbiq etməsi, Aİ-nin daxilində Amerika administrasiyası ilə fikir ayrılıqlarının artdığını göstərir. Trampın prezidentliyə başlamasından yalnız 2 ay keçib, amma bu müddət ərzində Amerika ilə Aİ arasında iqtisadi və xarici siyasət sahələrində ciddi fikir ixtilafları yaşanıb və konfrontasiya hər gün daha da dərinləşib. Bu, vəziyyətin nə qədər gərgin olduğunu göstərir. Trampın son rüsum qərarından sonra Aİ də Amerikadan idxal edilən məhsullara qarşı eyni səviyyədə tarif tətbiq edib. Bu isə iqtisadi baxımdan ziddiyətləri daha da gücləndirəcək. Bunun nəticəsində, radikal suallar yaranacaq".
Ekspert ABŞ-nin Aİ üçün və ya Avropanın Amerika üçün etibarlı ticarət tərəfdaşı olması sualına isə belə şərh verib:
"Bütövlükdə, Trampın siyasətinin əsas xətti iqtisadi maraqlar üzərində qurulub. İqtisadi hədəflər və prioritetlər Tramp administrasiyasının siyasətində əsas rol oynayır və bu, sərt qərarların alınmasına və ABŞ-nin ənənəvi müttəfiqləri ilə münasibətlərinin zədələnməsinə gətirib çıxarır”.
Məsələyə iqtisadi aspektdən açıqlama verən ekspert Xalid Kərimlinin fikrincə, ticarət müharibələrinin nəticəsi olaraq əmtəə və enerji qiymətlərində kəskin enmə müşahidə olunur:
“Enerji qiymətlərinin azalmasının əsas səbəbi isə enerji bazarındakı investorların düşüncəsidir. Belə ki, onlar hesab edirlər ki, tətbiq olunan tariflər qlobal ticarəti zəiflədəcək, bu da dünya iqtisadiyyatının artımını ləngidəcək və hətta resessiya risklərini artıracaq.Gözləntilərə görə, qarşılıqlı tariflərin tətbiqindən sonra inflyasiya səviyyəsi artacaq. Bu artım isə mərkəzi bankları inflyasiyanı cilovlamaq məqsədilə iqtisadi artımı yavaşlatmağa məcbur edə bilər. Nəticədə bu proses resessiyaya səbəb ola bilər. Ticarət müharibələri dünya iqtisadiyyatı üçün müsbət perspektivlər vəd etmir. ABŞ isə hesab edir ki, bu savaşı öz mövqelərini gücləndirmək məqsədilə başlatmalıdır. Amerika bu müharibələri əsasən öz maraqları çərçivəsində aparır. Təbii ki, burada mübahisəli məsələlər çoxdur. Lakin hazırkı administrasiya bu addımların ABŞ-nin maraqlarına uyğun olduğunu düşünür və mümkün iqtisadi çöküşlərə əhəmiyyət vermir. Onlar hesab edirlər ki, Amerika iqtisadiyyatı yaxın gələcəkdə sürətlə böyüyəcək”.
Fidan Hacızadə
