Uzunmüddətli əmanətlər sürətlə artır - Təşviq öz səmərəsini verir
Azərbaycan banklarına əhali tərəfindən uzun müddətə qoyulan əmanətlərin məbləğində sürətli artım müşahidə edilir.
Sfera.az Mərkəzi Bankın açıqladığı statistik məlumatlara istinadən xəbər verir ki, yalnız 2025-ci ilin yanvarında uzunmüddətli əmanətlərin məbləği 122 milyon manat və ya 3 faiz artıb.
Məlumatların təhlili göstərir ki, yanvarda əmanətlərin məbləğində artım məhz uzunmüddətli əmanətlərin hesabına baş verib. Belə ki, yanvarda bütün əmanətlərin məbləği 37 milyon manat artıb. Bu dövrdə qısamüddətli əmanətlər 85 milyon manat azalıb. Əgər uzunmüddətli əmanətlərdə 122 milyon manatlıq artım baş verməsəydi, o halda banklarda olan əmanətlərin məbləği azalmalıydı.
Uzunmüddətli əmanətlərin məbləğindəki artım dinamikasına nəzər yetirdikdə görürük ki, əhali 2024-cü ilin əvvəlindən başlayaraq vəsaitlərini əsasən uzun müddətə banklara yerləşdirib. Bunun nəticəsində uzunmüddətli əmanətlərin məbləği 2023-cü ilin sonundakı 2,586 milyard manatdan 2024-cü ilin sonundakı 4,089 milyard manata qədər yüksəlib.
Yüksəliş 2025-ci ildə də davam edir və artımdan sonra uzunmüddətli əmanətlərin məbləği 4,21 milyard manata çatıb. Son 13 ayda uzunmüddətli əmanətlərin məbləğində 1,624 milyard manat və ya 63 faiz artım var.
2023-cü ilin sonundan indiyə qədər bütün əmanətlər 1,75 milyard manat artıb. Deməli, son 13 ayda əmanətlərdəki artımın yalnız 126 milyon manatlıq hissəsi qısamüddətli əmanətlər hesabına baş verib.
Uzunmüddətli əmanətlərin sürətlə artmasının əsas səbəbi manatla 18 ay və daha artıq müddətə qoyulan əmanətlərin təşviq edilməsidir.
Vergi Məcəlləsinə edilən dəyişikliyə əsasən, uzun müddətə qoyulan əmanətlərə görə alınan faizlərdən 3 il ərzində vergi tutulmayacaq. Əvvəllər əmanət faizlərindən 10 faiz vergi alınırdı.
Digər tərəfdən banklar da uzunmüddətli əmanətlərə yüksək faiz təklif edir. Manatla uzun müddətə qoyulan əmanətə görə ildə 12 faiz gəlir əldə etmək mümkündür.
Buna görə də banklara pul yerləşdirən insanlar vəsaitlərini uzun müddətə bağlanan müqavilələrlə əmanət edirlər.
Mövcud şərtlər qaldıqca böyük ehtimalla əmanətlərin tərkibində uzunmüddətli əmanətlərin məbləği və payı daha da artacaq. Hazırda cəmi əmanətlərin 28,6 faizi uzunmüddətlidir. Amma 13 ay əvvəl uzunmüddətli əmanətləri payı 20 faiz təşkil edirdi.
Vasif
