Bu biznes sahələrində risk YÜKSƏKDİR - Müflis olan şirkətlərin sayı ARTIR

İqtisadiyyatın bütün sahələrində biznes fəaliyyəti ilə məşğul olmaq mümkün olsa da, heç də bütün sahələrdə eyni dərəcədə uğur əldə etmək mümkün olmur. Bunun əsas səbəbi həmin sahələrdə risk səviyyəsinin, gəlir əldə etmək imkanlarının, zərərin baş vermə ehtimalının fərqli olması ilə bağlıdır.

Sfera.az bildirir ki, bəzi iqtisadi fəaliyyət sahələrində risk çox yüksəkdir və bu sahələrdə zərərə uğramaq, müflis olmaq ehtimalları da yüksəkdir.   

Aparılan müxtəlif araşdırmalar göstərir ki, Azərbaycanda bəzi biznes sahələrində müxtəlif amillərin təsiri ilə zərər çox olur. 

Yüksək riskli sahələr arasında ilk sırada kənd təsərrüfatı gəlir. Kənd təsərrüfatı ilə məşğul olan şəxslər arasında müflis olanlara daha tez-tez rast gəlinir. Bunun müxtəlif səbəbləri var. Əsas səbəblər arasında su çatışmazlığını, iqlim dəyişikliyini, məhsul yığımı zamanı yüksək itkinin olmasını və aşağı məhsuldarlığı göstərmək olar.

Kənd təsərrüfatı istehsalçılarına, burada xidmət sektorunda fəaliyyət göstərənlərə verilən maliyyə dəstəyi və subsidiyaların azlığı, bazar şərtləri ilə bağlı çətinliklər və ixrac imkanlarının məhdudluğu da müflis olma riskini artırır. 

Riskli, müflis ehtimalı yüksək olan sahələrdən digəri turizmdir.

Turizmdə də müxtəlif amillərin təsiri ilə bizneslə məşğul olanların zərər görməsi ehtimalı yüksəkdir. Bu sahənin mövsümi asılılığı, infrastruktur və xidmət keyfiyyətində problemlər, xarici turistlərin cəlb edilməsi üçün təbliğatın yetərsizliyi turizmdə riskləri artıran amillərdəndir.  

Sənaye sahələrində də müflis olmaq ehtimalı güclüdür. İstehsalatla məşğul olan biznes qurumları yeni texnologiyanı tətbiq edə bilməmək, avadanlıqların köhnəlməsi, ixtisaslı kadr çatışmazlığı, xammal və resursların bahalılığı, satış bazarları uğrunda rəqabətin çətin olması səbəbindən daha tez iflasa uğraya bilərlər.  

Özəl təhsil sektorunda da biznes imkanları məhduddur. Hazırda Azərbaycanda ödənişli təhsilə maraq azdır. Ölkəmizdə cəmi 36 özəl məktəb var. Azərbaycan əhalisinin gəlirinin çox yüksək olmaması özəl təhsilin genişləndirilməsini çətinləşdirir. Ölkəmizdə baş verən iqtisadi dəyişikliklər bu cür biznes qurumlarının bağlanması ehtimalını artırır. 

Kiçik və orta biznesdə də müflis riski böyükdür.

Yüksək vergi yükləri, sahibkarların maliyyə resurslarına çıxış imkanlarının azlığı, böyük bizneslə rəqabət apara bilməmələri kiçik və orta bizneslə məşğul olanların işini daim çətinə salır, onlar arasında müflis olanlar çox olur.

Kiçik ticarətdə də müflisləşmə ehtimalı böyükdür. Son illərdə iri ticarət müəssisələrinin sayının artması kiçik ticarət obyeklərinin fəaliyyətini çətinləşdirib. Buna görə də, ticarətlə məşğul olanlar arasında müflisləşib bazardan çıxanlar çox olur. 

Bəs statistika nə deyir? Azərbaycanda hansı sahələrdə müflis olan, bağlanan təsərrüfat subyektləri çoxdur? 

Dövlət Statistika Komitəsinin məlumatına əsasən, 2024-cü ilin ilk 9 ayı ərzində Azərbaycanda 459 statistik vahid ləğv edilib. Ləğv edilənlər bütün statistik vahidlərin 0,2 faizini təşkil edib. 

Qeyd edək ki, mövcud olan statistik vahidlərin 94 faizdən çoxu xüsusi mülkiyyətdə olanlardan ibarətdir. 

Rəsmi məlumata əsasən, daha çox ləğv edilmə maliyyə və sığorta sahəsində (bütün müəssisələrin 2,6 faizi), daşınmaz əmlakla bağlı əməliyyatlarda (müəssisələrin 0,6 faizi), təhsildə (0,4 faiz), mədənçıxarma sənayesində qeydə alınıb. 

Say baxımından isə ləğv edilən statistik vahidlərin 14,2 faizi “Maliyyə və sığorta fəaliyyəti”, 13,7 faizi “Ticarət; nəqliyyat vasitələrinin təmiri”, 11,1 faizi “Digər sahələrdə xidmətlərin göstərilməsi”, 10 faizi “Peşə, elmi və texniki fəaliyyət”, 8,3 faizi “Tikinti” sahələrinin, qalanları isə digər bölmələrin payına düşür.

Ləğv edilən müəssisələrin əksəriyyəti məhz bizneslə məşğul olanlardır. Həmin müəssisələrin hansı səbəbdən bağlandığını göstərən məlumatlar isə açıqlanmır. 

Vasif

Sfera.az