Avropada təbii qaz BAHALAŞIR - Azərbaycanın gəliri artacaq

London birjasında 1000 m3 qazın Niderland qovşağında (TTF) təhvil verilməklə satış qiyməti 534 dolları ötüb.

Sfera.az neft-qaz sahəsi üzrə ekspert İlham Şabana istinadən xəbər verir ki, qiymətlərin bir qədər də yüksəlməsi ehtimalı var. Ekspert bildirib ki, son 1 ayda qaz qiymətləri artan xətlə dəyişir.

“Artıq qiymətlər ötən ilin eyni dövründəki səviyyəni aşmağa müvəffəq olub”, - deyən İ.Şaban qiymətlərin artma səbəbinə aydınlıq gətirib:

“Qiymətlərin artmasının əsas iki səbəbi var. Birincisi, hava şəraiti ilə bağlı olan səbəblərdir. Bu ilin payız-qış mövsümündə Avropada isitmə dövrü ötən illə müqayisədə 10 gün tez başladı və dekabr ayı Rusiya istisna olmaqla, Şimal yarımkürsində daha soyuq keçir. Buna görə də enerjiyə tələbat da ona müvafiq artır. Nəticədə, dekabrın əvvəlində yeraltı qaz anbarlarında saxlanılan qaz ehtiyatları 85% həddindən aşağı düşüb. Hesab edilir ki, əgər bu tempdə ehtiyatlardan mavi yanacağın götürülməsi davam edərsə, onda isitmə dövrünün sonuna (adətən martın üçüncü ongünlüyü) ehtiyatlar minimal səviyyədə ola bilər və yaz-yay dövrü üçün ehtiyatların aktiv toplanma dövründə qiymətlər bundan da baha satıla bilər. Ona görə də treyderlər (qaz ticartçiləri) birjada uzunmüddətli fyuçerslərin sifariş həcmlərini get-gedə artırırlar ki, bu da bazarda tələbi təklifdən daha çox edir və bu, qiymətləri artırır.

Başqa bir səbəb isə siyasətdən qaynaqlanır. Avropa Parlamenti Rusiya qazından yaxa qurtarmaq üçün hökumətə (Avropa Komissiyasına) daha çox təzyiq edir. Avropa Komissiyası 2022-ci ilin sonunda Rusiya qazından tam imtina tarixini 2027-ci il göstərmişdi. Amma bu il 15% Rusiyadan qaz alışı artdı və parlamentdəki siyasilər bunu təşvişlə qarşıladılar. Ona görə də Rusiya qazına qarşı yeni yeni baryerlər gündəmə gətirilir. Bunlardan biri də Ukrayna üzərindən Avropaya qaz nəqlinin 1 yanvar 2025-ci ildən tam dayandrılmasıdır. Rusiya qazının əvəzlənmsi isə əsasən, ABŞ-dən idxal edilən maye qaz hesabına qarşılanır. Necə deyərlər, Avropa bir tərəfdən Rusiyanın qaz asılılığından qurtulmaq siyasətini gerçəkləşdirir, digər tərəfdən isə Amerika enerjisindən asılılığı artırır”.

İ.Şaban bildirdi ki, qazın bahalaşması Azərbaycanın qaz satışından əldə edilən gəlirlərə müsbət təsir edəcək. Onun fikrincə, qaz bazarlarında uzun müddətli qaz satmaq istəyiriksə, satış bazarlarımızla daim işləməliyik, hər müştəri uğrunda çarpışmalıyıq.

Vasif

Sfera.az