Vergi güzəşti bütün əmanətlərə aid edilmir – ŞƏRH

Vergi Məcəlləsinə edilən dəyişikliyə əsasən, 2024-cü ilin yanvarın 1-dən bank əmanətləri üzrə faiz gəlirlərinin vergiyə cəlbində müddətdən və məbləğdən asılı olaraq yeni dəyişikliklər tətbiq olunub. Dəyişikliyə əsasən, fiziki şəxslərin hər bir bankda milli valyutada olan əmanəti 18 ay və daha artıq müddətə yerləşdirildikdə və depozitin məbləği 18 aydan tez olmayaraq ödənildikdə hesablanan faiz gəlirlərinin tam hissəsi 3 il müddətinə vergidən azad edilir. Qalan əmanətlərdə isə aylıq gəlirin 200 manatdan çox olan hissəsindən 10 faiz vergi tutulur. 

Sfera.az xəbər verir ki, “18 ay və daha artıq müddət” güzəştindən uzun müddətə əmanət yerləşdirənlərin hamısı faydalana bilmir. 

Bunun səbəbi qanunvericilikdəki bu yeniliyin əmanət müqaviləsindəki müddətə görə yox, faktiki dövrə görə tətbiq edilməsidir. Bunu bir misaldan daha aydın başa düşmək olar. Bir fiziki şəxs 100 min manat məbləğində olan pulunu 2023-cü ilin yanvarın 1-də banka 2 il müddətinə əmanət edib. Müqaviləyə əsasən, həmin şəxs hər ay 833 manat faiz alır.

Dəyişikliyin qüvvəyə mindiyi tarixdə (2024-cü ilin yanvarın 1-də) əmanət müqaviləsinin başa çatmasına 1 il qaldığından güzəştdən istifadə edə bilmək üçün “18 ay və daha artıq müddət” tələbi bu əmanətə tətbiq olunmur. Qanunvericiliyə əsasən, bu əmanətə birillik əmanət kimi yanaşılır, çünki əmanət müqaviləsinin başa çatmasına bir il qalıb. Buna görə də həmin əmanət üzrə aylıq faiz gəlirləri 200 manatdan artıq olduğuna görə artıq olan hissə (633 manat) üçün 10 faiz, yəni 63,3 manat vergi alınır.  

Bu şəxs yalnız əmanət müqaviləsini yenilədikdə və müqavilə müddəti 18 aydan çox olduqda vergi güzəştindən faydalana biləcək. 

Qanunvericilikdəki yeniliyin bu şəkildə tətbiqinin səbəbi izah edilməyib. Bu cür yanaşma əmanətçilərin bəzilərində narazılıq yaradıb.Vergilər Məcəlləsindəki dəyişiklikdən belə anlaşılır ki, vergi tutulma əmanət müqaviləsinin şərtlərinə əsaslanacaq. Əgər əmanət müqaviləsində müddət 18 aydan çoxdursa, o halda faiz gəlirindən faiz alınmamalıdır. Amma qanunun tətbiqi zamanı əmanət müqaviləsinin qüvvədə olacağı müddət deyil, əmanət müqaviləsinin qanunun bu tələbinin qüvvəyə mindiyi tarixdən sonra qüvvədə olacağı müddət əsas götürüldüyündən uzun müddətə əmanət qoyan bir çox şəxs də vergi ödəməli olub.

Vasif