Çinlə İran arasında bağlanan müqavilə Rusiyada narahatlıqla qarşılanır - ŞƏRH
17:22 / 30.03.2021
1017
Martın 27-də Çinlə İran arasında uzunmüddətli
iqtisadi əməkdaşlığı və digər qarşılıqlı maraqları özündə ehtiva edən sənəd
imzalanıb. Sənəd iki ölkə arasında strateji əməkdaşlıq platformasının dərinləşdirilməsinə
hesablanıb və qarşıdan gələn 25 ili əhatə edəcək. Sənədi Tehranda Çinin Xarici
İşlər naziri Van Yinlə iranlı həmkarı Məhəmməd Cavad imzalayıblar.
Sfera.az-ın məlumatına görə, bununla bağlı
iqtisadçı-ekspert Natiq Cəfərli qeyd edib ki,
Azərbaycan bu müqavilədən ciddi dividentlər qazana bilər:
"Yeni müqavilə 25 ilə bağlanılıb, dəyəri 400
milyard dollar olacaq. Müqavilə neft-qaz sektorundan tutmuş logistikaya,
avtomobil sənayesindən tutmuş tikinti sektoruna qədər bir çox sahəni əhatə edəcək.
Müqavilənin ən maraqlı hissəsi neftlə bağlıdır – yatırımların tamamına yaxınını
İran xam neftlə Çinə qaytaracaq. Bu gün Çin günə 13,5 mln. barel neft istehlak
edir, bu həcmin 6-6,5 mln. barelini Çin özü ərazisində hasil edir, günə 7-7,5
mln. barelə yaxın neft alır. Bu gün sanksiyalara və yatırım, texnologiya məhdudiyyətinə
görə, İran günə cəmi 300 min barel neft sata bilir. Amma potensial olaraq
yatırımlardan, yeni texnologiyaların tədbiqindən sonra İran günə 6 mln. barelə
yaxən neft hasil edə, onun 4-4,5 mln. barelini ixrac edə bilər. Anlaşmaya görə,
İran neftinin tamamını Çin alacaq, qiymət dünya bazarından, azı 10% aşağı
olacaq, bu Çin üçün çox böyük üstünlükdür. İran üçün də, təbii ki, böyük
imkanlar açır, həm də Qərbin İrana qarşı sanksiya siyasətini tam mənasızlaşdırır.
Bu müqavilə neft bazarına da ciddi təsir göstərəcək, ən böyük neft alıcısı olan
Çinin ehtiyaclarının yarıdan çoxunu İran daha ucuz qiymətə verəcəksə, bu zaman
digər ölkələr də "discount” etməyə məcbur qalacaqlar.
Çin şirkətlərinin baş ofisləri, logistika mərkəzləri
Azərbaycanda ola bilər, yük daşımalardan qazanc əldə edə bilərik. Amma, əgər bu
müqaviləyə Qərb çox kəskin reaksiya verəcəksə, bu iş çətinləşə bilər. Bu zaman
regional layihələrdə Türkiyə ilə birgə işləmək lazımdır, bunun təzyiqlərdən
sığortalanmaq üçün mühüm rol oynama ehtimalı var”.
Natiq Cəfərlinin sözlərinə görə, hazırda
regionda maraqlı proseslər gedir:
Günay