Bu gün Beynəlxalq Qaraçı Günüdür

Hər il aprelin 8-i tarixi Beynəlxalq Qaraçı Günü kimi qeyd edilir. 

Bu köçəri xalqın orijinallığını və mədəniyyətini qorumaq məqsədilə 1971-ci ildə Londonda Qaraçıların Beynəlxalq İttifaqı yaradılıb, qaraçılara bayraq və himn seçilib. 

Sfera.az xəbər verir ki, qaraçılar çox köklü bir tarixə və zəngin mədəniyyətə malik olan, xüsusilə köçəri həyat tərzini qoruyan bir xalqdır. Onlar dünyanın müxtəlif bölgələrində, xüsusən də Yaxın Şərq, Hindistan və Avropada uzun müddətdir yaşayırlar. Tarixi keçmişləri, onların sosial strukturlarını və mədəniyyətlərini formalaşdırıb. 

Qaraçıların mənşəyi, müxtəlif nəzəriyyələrə əsaslanır. 

Bir çox alim, onların Hindistanın şimal-qərb bölgələrindən gəldiyini düşünür. Tarixi qaynaqlara görə, qaraçılar, Hindistanın ərazilərindən və ya Orta Şərqdən köçərək, Avropa və digər bölgələrə yayılmağa başlayıblar. Əsasən köçəri həyat tərzi sürən bu xalq, öz mədəniyyətini və ənənələrini müxtəlif ölkələrə daşıyaraq, fərqli cəmiyyətlərdə təsir buraxıb.

Qaraçıların Yaxın Şərq və Cənubi Avropa ərazilərinə yayılması, xüsusən Osmanlı İmperiyasının dövründə sürətlənib. Onlar, müxtəlif etnik qruplarla birgə yaşayaraq, zamanla öz unikal mədəniyyətlərini və həyat tərzlərini qoruyub saxlayıblar. Bu gün Qaraçılar, xüsusilə Roma, Türkiyə, Yunanıstan, Bolqarıstan və Azərbaycan kimi ölkələrdə geniş yayılıb.

Qaraçıların mədəniyyəti, fərqli və özünəməxsus ənənələrlə zəngindir. Həyat tərzləri və sosial strukturları, köçəri həyatın tələblərinə uyğun olaraq formalaşıb. Qaraçıların ənənələri, həm gündəlik həyatlarında, həm də xüsusi günlərdə onların fərqli sosial kimliyini və dəyərlərini əks etdirir.

Qaraçılarda evliliklər çox vaxt ailələr tərəfindən təyin edilir. Bu, qohumluq əlaqələrinin möhkəmləndirilməsi və cəmiyyətin sosial bağlarının gücləndirilməsi məqsədi daşıyır. Evlilik mərasimi böyük bir bayram kimi keçirilir və şənliklər, musiqi və rəqslərlə müşayiət olunur. Qız toyu, xüsusi yeməklər və ənənəvi oyunlarla təşkil olunur. Qaraçılar oğlan uşaqlarını sünnət etdirirlər. Bununla bağlı xüsusi mərasimlər də təşkil olunur. Onlar sünnəti oğlan uşağının kişiliyə keçidini simvollaşdıran və sosial məsuliyyətlərini yerinə yetirməyə başlamasını bildirən bir mərasim kimi qəbul edirlər. Sünnət mərasimi, həm dini, həm də sosial əhəmiyyət kəsb edir. Bu mərasimlərdə xüsusi dualar oxunur və ailə üzvləri bir araya gəlir.

Qaraçılar xüsusi bayramlarda və şənliklərdə öz adət-ənənələrini nümayiş etdirirlər. Bayramlar, ailə bağlarını gücləndirmək və cəmiyyətdəki münasibətləri yaxşılaşdırmaq məqsədi güdür. Bayram günlərində xüsusi yeməklər hazırlanır, musiqi və rəqslər ifa olunur. Qaraçı musiqisi, onların həyatında əhəmiyyətli bir yer tutur və çox vaxt tar, kamança, balaban kimi ənənəvi alətlər ilə müşayiət olunur.

Qaraçılar tarixən köçəri həyat tərzi sürüblər. Bu, onların mədəniyyətində və həyat tərzində özünü aydın şəkildə göstərir. Köçmə mərasimləri, yeni yerlərə yerləşmə, oradakı əhali ilə əlaqə qurma və həyat tərzini uyğunlaşdırma prosesini əhatə edir. Bu köçərilik adətləri, həm də onların təbiətlə və mühitlə sıx əlaqəsini göstərir.
Qaraçı qadınları ənənələrinə uyğun olaraq çox vaxt üzlərini və başlarını örtürlər. Bu, onların cəmiyyətdəki yerini, hörmətini və ailə dəyərlərinə bağlılığını simvollaşdıran bir mərasimdir. Pərdələnmə, həm də sosial həyatda qadınların mövqeyini müəyyən edən bir ənənədir.

Qaraçılar Azərbaycanda yaşayırlar. Onlar həm kəndlərdə, həm də şəhərlərdə məskunlaşıblar. Azərbaycanın müxtəlif bölgələrində, xüsusən Şirvan, Bakı, Yevlax və digər böyük şəhərlərdə qaraçı ailələri yaşayır.

Azərbaycanda qaraçılar öz mədəniyyətlərini qoruyub saxlayaraq, yerli əhali ilə inteqrasiya olunublar. Onlar özlərinəməxsus ənənələr və həyat tərzləri ilə Azərbaycanın digər xalqları ilə sülh içində yaşamağa davam edirlər. 

Bəsti Rəfizadə